Dr.Dorjan Hysi: Është rritur numri i të huajve që marrin trajtim stomatologjik në Shqipëri

Relievi, klima dhe brigjet detare e kanë kthyer Shqipërinë në një destinacion të preferuar turistik, por gjatë viteve të fundit në vendin tonë është rritur trendi i të huajve dhe emigrantëve shqiptarë që i drejtohen për trajtim klinikave dentare duke kultivuar atë që njihet si “turizëm dentar"

Dorina Gjuzi

Kostoja e shërbimit stomatologjik në vendet e zhvilluara është disa herë më e lartë dhe takimi me stomatologun mund të vonojë me ditë, si rrjedhojë një pjesë e pacientëve udhëtojnë drejt vendeve më pak të zhvilluara për të marrë të njëjtin shërbim me çmim më të lirë dhe me mundësinë për ta kombinuar me pushime turistike. Në Shqipëri thuajse çdo verë haset një kërkesë në rritje për trajtime stomatologjike edhe nga të huajt. Arsyeja pse zgjedhin vendin tonë apo të tjera ballkanike vetëkuptohet: në shtete si Gjermania, Zvicra e Italia, fatura për t'u paguar mund të variojë nga disa qindra euro në disa mijëra në bazë të shkallës së ndërhyrjeve. Dhe duke shpenzuar fare pak për përkujdesjen shëndetësore, pjesën e kursyer të parave e shpenzojnë për kënaqësitë e tjera gjatë qëndrimit në një pikë turistike. Për turizmin dentar në Shqipëri pyetëm Dr. Dorjan Hysin, presidentin e Shoqatës Dentare Shqiptare, i cili nënvizon se trendi i të huajve që zgjedhin klinikat shqiptare është rritur në krahasim me atë të emigrantëve edhe për shkak të krizës ekonomike që i ka detyruar ata të kthehen e të jetojnë sërish në Shqipëri.

Duket se vera është stina më e frytshme për klinikat dentare në Shqipëri. Pjesë e të huajve dhe emigrantët e marrin këtu shërbimin e kërkuar. Mendoni se ky është një tregues i cilësisë që ofrojnë stomatologët vendas?
Po nëse i referohemi emigrantëve, mendoj se ka dy arsye pse zgjedhin klinikat vendase. E para, një pjesë e tyre vijnë e takojnë të afërmit dhe këtë periudhë e shfrytëzojnë edhe për të kryer trajtime dentare, pasi këtu gjejnë tarifa më të lira se në vendet ku jetojnë aktualisht. Dhe e dyta, një pjesë e tyre mund të kenë edhe njohje me stomatologë të caktuar që mund t'i kenë pasur mjekë të tyre para se të largoheshin. Lidhur me cilësinë e shërbimit një pjesë e mirë e klinikave ofrojnë shërbim të standardeve si në vendet e Bashkimit Evropian, kështu që mendoj se shërbimi është i sigurt e cilësor nëpër këto klinika. A ka probleme? Sigurisht që probleme ka gjithandej, edhe në një vend shumë herë më të zhvilluar se ne. Po të marrësh në referim standardet që kërkohen dhe po të shohësh gjithë shërbimin dentar që ofrohet në atë vend, sigurisht që edhe aty gjen probleme. Këtu te ne ka mungesa edhe për shkak të nivelit social-ekonomik, ku investimet në infrastrukturë, për kabinetet dentare dhe në personel i përgjigjen nivelit të vendit ku jetojmë.

Ç'lloj shërbimesh kërkojnë më shpesh emigrantët dhe të huajt?
Kryesisht kërkojnë shërbime të protetikës, pra ato për zëvendësimin e defekteve të zgavrës së gojës kur ka mungesë dhëmbësh, sepse këto janë edhe shërbimet më të shtrenjta, që këtu merren me një kosto relativisht të shtrenjtë për realitetin shqiptar, por që për ekonomitë e vendeve të zhvilluara nuk mund të vendosësh një barazim. Është disa herë më lirë këtu se në Itali, Gjermani apo diku tjetër. Megjithatë nuk kufizohen vetëm në këto shërbime, pasi kërkojnë edhe shërbime të tjera si ato profilaktike dhe estetike, por theksi mbetet te ato protetike. Tjetër gjë që kërkojnë janë edhe ndërhyrjet kirurgjikale, të cilat kanë një kosto në vendet e tyre. Ata që mund të shtyjnë një ndërhyrje që nuk e kanë urgjente, vijnë edhe e kryejnë këtu.

Kur ka nisur turizmi dentar në Shqipëri?
Do të thoja që gjatë 10-vjeçarit të fundit ka njohur një rritje më të madhe, megjithatë ka edhe oshilacione. Të dhëna statistikore nuk ka, e kam thënë edhe në disa intervista të tjera, ku të raportohen sa ndërhyrje janë bërë këtë vit apo në atë paraardhës. Por, sipas referimeve të kolegëve shikojmë që ka një shtim lehtë të numrit të emigrantëve që i drejtohen klinikave vendase gjatë pushimeve. Ndërsa pjesa e të huajve e interesuar për të marrë trajtim dentar shqiptar ka ardhur duke u rritur me ritme më të larta. Janë disa agjenci turistike që kanë filluar të bëjnë traktativa të tilla, megjithatë nuk është një punë e mirë organizuar. Për pjesën e shqiptarëve do të thoja që kemi një situatë stanjacioni krahasuar edhe me vitet e kaluara, për shkak kryesisht të krizës social-ekonomike që ka përfshirë shumë vende ku punonin. Pra duhet marrë në konsideratë edhe fakti që një pjesë e emigrantëve janë kthyer për shkak të krizës në Greqi apo Itali, ata janë pjesë e komuniteteve tona kështu që nuk përfshihen më në turizmin dentar.

Agjencitë që përmendët më parë, në paketat turistike përfshijnë edhe trajtimet dentare?
Jo, ato e reklamojnë shërbimin dentar dhe sigurisht kundrejt tarifave të caktuara që i ofrojnë klinikat dentare. Por në këtë drejtim nuk janë edhe aq të mirë organizuar, siç është për shembull Kroacia, dhe është normale pasi kjo është diçka e re për ne.

Përse nuk kemi tregues mbi numrin e atyre që e aplikojnë turizmin dentar këtu?
Ende nuk ka një studim të mirëfilltë që të tregojë sa ishte numri i vizitorëve që iu drejtuan klinikave dentare, apo sa nga këto ndërhyrje që u kryen patën problematika, apo sa ishin të suksesshme dhe sa qe sodisfaksioni i pacientëve. Kjo vjen si rrjedhojë edhe e faktit se të dhëna të tillë janë individuale për çdo klinikë dhe nuk raportohen. Madje edhe vendet e zhvilluara e kanë të vështirë ta përllogarisin. Më shumë fokusohen në disa qendra të caktuara, të cilat raportojnë shifra se sa është rritur apo pakësuar numri për secilin vit. Por në përgjithësi, nuk ka një sistem që të raportohet sepse nuk është një e dhënë domethënëse... Mbase më vonë mund të ekzistojë si një variabël i tillë edhe këtu në Shqipëri.