Endodoncia dhe estetika. A ekziston një lidhje ndërmjet tyre?

Terapia periodontale mund të kërkojë edhe trajtim endodontik dhe shumë shpesh endodontisti e gjen veten duke u përballur me terapitë në fazën e avancuar të trajtimit protetik (shpesh me disa komplikime të dukshme). Prandaj, planifikimi i terapive mund të lehtësojë vetë terapitë. Për këtë arsye endodontisti duhet të përfshihet që në fazat e para të planit të trajtimit, në mënyrë që të jetë në gjendje të ndërhyjë menjëherë në fushën e tij të kompetencës. Në lidhje me këtë temë ka folur presidenti i Akademisë Italiane të Endodoncisë (AIE) Nicola Maria Grande.

Si mund të rivendosen dhëmbët e trajtuar endodontikisht?

Vlen për t'u theksuar se ekzistojnë dallime midis elementeve anteriorë dhe atyre posteriorë. Për sa i përket anteriorëve, ka probleme që janë më pak të lidhura me aspektin biomekanik, ndaj ka një tendencë për të pasur një qasje më pak invazive, duke preferuar kështu restaurimet e pjesshme. Megjithatë, kur kjo nuk është e mundur, duhet të përpiqemi të "përziejmë" pjesën estetike me fasetat, të cilat mund të bëhen shkak jo vetëm për përmirësim estetik, por edhe për të përforcuar strukturën e mbetur të dhëmbit. Natyrisht, ka raste në të cilat kurora e plotë protetike është e vetmja zgjidhje e mundshme. Por, edhe në këto situata, nuk duhet të harrojmë qasjen minimale invazive, duke u përpjekur kështu të ruajmë trashësi adekuate të dentinës (veçanërisht në nivelin e dentinës pericervikale) jo vetëm në fushën protetike, por edhe "nga brenda" (dhe për rrjedhojë në mënyrë endodontike. Ky koncept minimalisht invaziv shtrihet edhe në restaurimet e pasme të dhëmbëve. Në këtë rast, padyshim, implikimet estetike janë të vogla dhe për këtë arsye është e mundur të zgjidhen linjat e përfundimit që janë gjithashtu supramargjinale, duke lejuar kështu që trashësia e dentinës pericervikale të mbahet e paprekur (kur është e mundur). Një tipar i bashkimit ndërmjet restaurimeve të elementeve para dhe pas është vendosja e kunjave. Tendenca aktuale është përdorimi i kunjave vetëm kur struktura e mbetur e dhëmbit mungon me të vërtetë dhe për këtë arsye është i nevojshëm një "restaurim themeli", i cili lejon - duke u ankoruar thellë në kanal - të garantojë një stabilitet të caktuar në abutment. Për këtë arsye, kunjat duhet të përdoren vetëm kur kryhen kurora të plota, mundësisht edhe në kombinim me teknika të tjera (si p.sh. zgjatja klinike e kurorës).

Çfarë nënkuptohet me "endodonci minimalisht invazive" dhe si mund të ndihmojë kjo praktikë në fushën estetike?

Endodoncia minimalisht invazive synon të ruajë sa më shumë indet e shëndetshme të mbetura, megjithatë duke pasur si prioritet pastrimin e hapësirës endodontike dhe vulosjen e saj. Falë rezistencës dhe fleksibilitetit të tyre, instrumentet e sotme mekanike lejojnë një konservatorizëm më të madh. Nuk duhet harruar ndihma e teknologjisë, e lidhur me përdorimin e mikroskopisë dhe imazheve 3D.

Si mund të menaxhohet zgjatja klinike e kurorës nga pikëpamja estetike? A është më mirë të përdoret zgjatja kirurgjikale apo ajo ortodontike?

Aty ku ka elementë të trajtuar endodontikisht që kanë pak splint në vend që të rrisin forcën e montimit ankorues (duke përdorur kunja më të mëdha ose kunjat të shumëfishta) do të ishte e preferueshme të ekspozohej një kufi minimal dentar që mund të mbështesë restaurimin. Zgjatja kirurgjikale e kurorës klinike është padyshim një nga metodat "klasike" për arritjen e këtij qëllimi. Megjithatë, nuk duhet të harrojmë se ekzistojnë edhe metoda me indikacione të ndryshme. Këtu përfshihet ekstrudimi ortodontik ose kirurgjik, me mundësinë e kryerjes së një trajtimi të përzier (së pari ortodontik dhe më pas kirurgjik), për të shpejtuar kohën dhe për të shmangur përmbysjen e majave të kockave, gjë që ndodh shpesh në rastet e ekstraktimit ortodontik.

Çfarë këshille do të dëshironit të jepnit, sidomos më të rinjve, për t'iu qasur më mirë endodoncisë, në një shoqëri që po mendohet gjithnjë e më shumë për estetikën?

Sigurisht që endodoncia shpesh rezulton jo tërheqëse, kur krahasohet me implantologjinë apo estetikën dhe ortodoncinë. Megjithatë, nuk duhet harruar se problemet kryesore të aktivitetit të përditshëm klinik lidhen me ruajtjen e elementeve natyrore. Këshilla për të rinjtë është sigurisht që të përqendrohen në gjërat që kanë më shumë pasion, pa harruar se cilat janë nevojat reale. Për këtë arsye është e nevojshme të njihen bazat e fiziopatologjisë së pulpës dhe patologjisë periapikale, dhimbja që raportojnë pacientët është për shkak të këtij lloji dhe për këtë arsye "pa endodonci nuk mund të bëni as pjesën tjetër".