Diabeti dhe periodontiti: diagnostikimi i hershėm pėrmes depistimit nė klinikė

| 6 Maj 2021 |

Diabeti dhe periodontiti: diagnostikimi i hershėm pėrmes depistimit nė klinikė

Nga SIdP, SID dhe AMD, rekomandime pėr dentistėt, diabetologėt dhe pacientėt pėr diagnostikimin e saktė, depistimin, metodat e parandalimit dhe menaxhimit tė inflamacionit gengival


Kontrolli pėr tė zbuluar diabetin gjatė vizitės stomatologjike dhe depistimi pėr tė kontrolluar inflamacionin e gengival nė zyrėn e diabetologut, ėshtė ajo qė propozohet nė dokumentin e pėrbashkėt pėr diagnostifikimin e hershėm tė parodontitit dhe diabetit tė zhvilluar nga Shoqėria Italiane e Periodontologjisė dhe Implantologjisė (SidP), Shoqėria Italiane e Diabetologjisė (SID) dhe Shoqata e Mjekėve tė Diabetit (AMD).

Dhe kėshtu vėrtetohet qė jo vetėm diabeti dhe sėmundjet periodontale janė tė lidhura ngushtė, por nė ditėt e sotme edhe profesionistėt qė trajtojnė kėto patologji janė bėrė partnerė nė identifikimin e sėmundjeve dhe pacientėve nė rrezik.

Patologjitė, infeksionet e mishit tė dhėmbėve dhe diabeti kanė prekur rreth 12 milion italianė. 8 milion pacientė me periodontit kanė nė fakt 20% mė shumė tė ngjarė tė zhvillojnė diabet, afėrsisht 4 milion diabetikė kanė periodontitin si ndėrlikimin e gjashtė mė tė shpeshtė.

Falė protokollit tė pėrcaktuar, tė shpjeguar nga SIdP, me disa pyetje tė thjeshta dentisti do tė jetė nė gjendje tė identifikojė pacientėt me inflamacion gingival pėr tė cilat ėshtė e pėrshtatshme tė kryhet testi i glukozės nė gjak, ndėrsa diabetologu gjatė vizitės periodike do tė duhet t'i kushtojė vėmendje simptomave tė tilla si gjakderdhja, ėnjtja e  mishit tė dhėmbėve dhe mbindjeshmėria ose lėvizshmėria e dhėmbėve, dhe ti rekomandojė pacientėve kontrolle vjetore tė dhėmbėve edhe nė mungesė tė simptomave.

Dokumenti i pėrbashkėt i tre shoqėrive shkencore tregon rrugėt e sakta diagnostikuese dhe tė depistimit, ndėrsa njė manual informues i pėrgatitur nga SIdP duhet tė shpėrndahet nga diabetologėt tek pacientėt e tyre, nė mėnyrė qė t'i informojė ata mbi metodat e sakta tė parandalimit dhe menaxhimit tė inflamacionit gengival.

"Periodontistėt mund tė luajnė njė rol kryesor nė zbulimin e njerėzve me rrezik tė lartė tė zhvillimit tė diabetit dhe nė diagnostikimin e hershėm tė kėsaj sėmundjeje tek ata qė nuk e dinė qė preken: nga sot ekziston njė mjet i pėrbashkėt pėr ta bėrė kėtė, falė dokumentit tė ri SIdP - AMD - SID tė pėrbashkėt qė pėrcakton rregullat pėr depistimin - shpjegon Luca Landi, president i SIdP. Stomatologu mund tė identifikojė pacientėt tė cilėt duhet t'i nėnshtrohen vlerėsimit tė glukozės nė gjak thjesht duke u bėrė atyre disa pyetje. Tė gjithė pacientėt mbi 45 vjeē me periodontit tė cilėt nuk kanė kontrolluar nivelet e sheqerit nė gjak pėr mė shumė se 3 vjet dhe tė gjithė pacientėt me njė indeks tė masės trupore mė tė madhe se 25, pra mbipeshė, tė cilėt kanė tė paktėn njė nga faktorėt e rrezikut siē ėshtė historia familjare e diabetit tip 2, hipertension ose terapi antihipertensive nė vazhdim, kolesterol i ulėt HDL ose trigliceride tė larta, mėnyrė jetese ulur. Tek gratė, lindja e njė tė fėmije me peshė mbi 4 kg ose sindroma e vezoreve policistike konsiderohen faktorė rreziku. Ėshtė po aq e rėndėsishme t'i kushtohet vėmendje, gjatė vizitės, simptomave tė raportuara nga pacienti dhe treguesve tė diabetit si polidipsia dhe poliuria, infeksionet gjenit urinare tė pėrsėritura, humbja e peshės dhe astenia".  

Nga ana tjetėr, diabetologu, pėrveē se informon pacientėt e tij pėr rrezikun e rritur tė sėmundjes periodontale dhe fijen qė lidh dy sėmundjet, mund tė kontribuojė nė shqyrtimin e sėmundjes periodontale duke pyetur pacientin gjatė vizitės kontrolluese nėse ai ka gjakderdhje, ėnjtje ose siklet nė mishrat e dhėmbėve, mbindjeshmėri ose lėvizshmėri tė dhėmbėve, halitosis. Pėrveē sugjerimit tė pacientėve pėr tė kontaktuar dentistin nė rast tė tharjes sė gojės, djegies ose shfaqjes sė njollave tė bardha qė tregojnė pėr mukozėn, diabetologu duhet gjithashtu t'i motivojė ata qė t'i nėnshtrohen kontrolleve vjetore edhe nė mungesė tė dhimbjes ose simptomave tė tjera, duke pasur parasysh prevalencėn e periodontitit tek diabetikėt. Dokumenti gjithashtu rekomandon qė mjekėt tė inspektojnė zgavrėn e gojės, duke i kushtuar njė vėmendje tė veēantė ndaj mishit tė dhėmbėve, me rastin e vizitės sė parė dhe kontrolleve pasuese.

"Sėmundja periodontale duhet patjetėr tė llogaritet nė mesin e patologjive nė tė cilat njerėzit me diabet janė, nė lidhje me jo-diabetikėt, mė tė predispozuar - thotė Agostino Consoli, President i Shoqatės Italiane tė Diabetologjisė - Nė fakt mund tė konsiderohet si njė nga ndėrlikimet e sėmundjes  diabetike. Njė shqyrtim i parė i sėmundjes periodontale (si anamnestik dhe inspektues) sigurisht qė duhet tė jetė pjesė e vizitės diabetike por, mbi tė gjitha, personi me diabet duhet gjithashtu tė edukohet nga diabetologu pėr higjienėn e gojės dhe tė inkurajohet t'i nėnshtrohet seancave tė rregullta tė higjienės orale".

"Diabeti dhe periodontiti janė dy gjendje tė lidhura ngushtė. Diabeti mund tė shoqėrohet me njė rritje tė gengivitit dhe periodontitit kronik, me njė rrezik pėr personin me diabet deri nė 2-3 herė mė tė madh se sa pėr njė person qė nuk preket" , komenton Paolo Di Bartolo, presidenti i AMD. "Fjala e parė ėshtė edhe njė herė parandalim. Pėrmes ndėrhyrjeve tė depistimit do tė jetė e mundur tė drejtohen ata subjekte qė injorojnė gjendjen e tyre drejt njė diagnostikimi tė hershėm tė diabetit me qėllim ndėrhyrjen e shpejtė dhe zvogėlimin e rrezikut tė ndėrlikimeve. Bashkėpunimi i filluar sė bashku me SIdP dhe SID konfirmon rėndėsinė e dhėnies sė ndihmės sa mė tė integruar pėr tė mbrojtur shėndetin e njerėzve tanė".

Pėrveē dokumentit tė pėrbashkėt tė destinuar pėr mjekėt, SIdP, SID dhe AMD gjithashtu kanė nėnshkruar njė dekalog qė u drejtohet pacientėve, tė cilin diabetologėt do tė jenė nė gjendje tė shpėrndajnė nė klinikat e tyre: rregulla tė thjeshta tė parandalimit dhe menaxhimit tė shėndetit oral qė mund tė pėrmirėsojnė tė kuptuarit e rrugėt diagnostikuese dhe kontrollin e faktorėve tė rrezikut oral, gjithashtu nė dobi tė menaxhimit metabolik.

"Biofilmi oral, dieta, duhani dhe, pjesėrisht, alkooli pėrfaqėsojnė faktorėt kryesorė tė rrezikut pėr sėmundjet e gojės, por duhani, dieta dhe alkooli janė baza e sėmundjeve kryesore kronike jo-ngjitėse, pėrfshirė diabetin - specifikon Nicola Marco Sforza, president i SIdP- zgjedhin - Duke promovuar ndėrhyrje pėr tė luftuar faktorėt e rrezikut pėr sėmundjet e gojės, ata zbatojnė njė qasje tė quajtur "kontrast i rrezikut tė pėrbashkėt": nė praktikė, pėrfitimet e iniciativave tė tyre parandaluese nuk pėrhapen vetėm nė mbrojtjen e shėndetit oral, por edhe nė kushte ekstra-orale qė njohin tė njėjtėt faktorė rreziku ".

Disa rekomandime pėr dentistin:

• Informoni pacientin pėr lidhjen midis sėmundjes periodontale dhe sėmundjeve sistemike (kardiovaskulare, metabolike, reumatologjike).
• Nė  vizitėn e parė, mblidhni njė histori tė detajuar mjekėsore - personale dhe familjare dhe regjistroni BMI tė pacientit; nė mungesė tė testeve tė fundit tė gjakut (tė kryera gjatė vitit tė kaluar) kėrkoni qė pacienti t'i nėnshtrohet kėtyre testeve.
• Nė pacientėt qė paraqesin periodontit tė rėndė dhe histori familjare tė shkallės sė parė tė diabetit tip 2, duhet tė rekomandohet njė vizitė / vlerėsim diabetik.
• Mbani nė mend terapitė shoqėruese farmakologjike tė pacientit diabetik siē janė kardioaspirina, statinat, beta bllokuesit dhe implikimet qė ato kanė nė trajtimet dentare qė do tė planifikohen.
• Pėr pacientėt diabetikė tė cilėve u duhet ti nėnshtrohen trajtimit dentar, planifikoni kohėn e takimit nė mėnyrė tė pėrshtatshme, llojin e anestezisė, nėse ėshtė e nevojshme, vendosni profilaksinė sistemike tė antibiotikėve dhe shmangni, pėr aq sa ėshtė e mundur, stresin dhe traumėn.
• Kushtojini vėmendje tė veēantė terapisė antidiabetike nėse janė tė pranishme insulina dhe / ose sulfonilureat dhe / ose glinidet pėr tė shmangur krizat hipoglikemike.
• Duhet tė keni patjetėr nė zyrė "Kutinė e ndihmės sė shpejtė" qė pėrbėhet nga:
-Reflektometėr pėr matjen e glukozės nė gjak insulinė ultra tė shpejtė FIASP
-Glucagen Hypokit
-Pako sheqeri
-Capoten, Lasix



Pėr tė votuar duhet tė vendosni kredencialet tuaja nė Medikey
Nuk ėshtė interesantPak interesantInteresantShumė interesantEkstremisht interesant
Shumė interesant ( 7 votim / mesatar 4 )
LOGIN


© LIFE SHPK   |   NIPT L41629010D