Kontaminimet ushqimore prehistorike

Nga D. Bellinzani

Kush kishte nevojë për dhëmbë më të fortë, gjuetarët - grumbulluesit prehistorikë apo fermerët e parë të Neolitit? Ka qenë më e "vështirë" të haje mish apo të haje drithëra? Përgjigja e këtyre pyetjeve arkeologjike është më komplekse se ajo që mund te duket: gjuetarët grumbullues kishin padyshim një forcë mastikatore më të madhe që të mund të thërrmonin farat dhe mishin jo të butë, por fermerët e parë duke luftuar me metodat primitive të transformimit të produkteve të tokës, kanë vendosur në provë më shumë dhëmbët e tyre që shpesh ishin në kontakt me materiale shumë të forta si gurë të vegjël.

Copëza guri

"Nga mbetjet e gjetura në vendet e vendbanimeve të lashta dimë se fermerët e parë të Lindjes së Mesme që kanë filluar të punojnë tokën rreth 12.000 vjet më parë kultivonin grurë, fasule dhe thjerrëza dhe që për të grirë perimet përdornin çekiçë dhe havanë" - afirmon Patrick Mahoney, kërkues i Departamentit të arkeologjisë së Universitetit të Sheffield në Britaninë e Madhe. "Përdorimi i këtyre instrumenteve përgjithësisht të ndërtuar duke përdorur blloqe bazalti, gurë gëlqeror ose gurë ranorë, bënte të mundur që nga sipërfaqja e tyre të shkëputeshin copëza të vogla guri që përziheshin me drithërat dhe më pas përtypeshin bashkë me ushqimin.

Trupat e huaj në ushqim edhe pse të vegjël fare, mund të jenë në gjendje që të dëmtojnë indet dentare: grimca që hiqet nga një gur i përbërë mund të jetë, për shembull, të përbërë nga kuarc, një material më i fortë se smalti dentar". Rezultatet e përshkruara nga Mahoney janë përftuar nga analiza e mbetjeve të gjuetarëve - grumbulluesve (12500-10250 a.c) dhe e fermerëve të lashtë (10250 - 7500 a.c) dhe janë publikuar nga revista American Journal of Physical Anthropology, ballafaqimi midis përdorimit të smaltit të individëve të ndryshëm ka treguar në fakt se dieta është bërë më e "fortë" pikërisht në momentin në të cilin njeriu ka arritur të ketë në dispozicion një burim ushqimi në teori që përtypet lehtë si drithërat dhe perimet.

"Gjuetarët - grumbulluesit ushqeheshin me atë që ekosistemi i kohës ofronte në tokat e Lindjes së Mesme: gazela, derra, drerë, përveç bimëve spontane si arra dhe thjerrëza të egra, por asgjë nga e gjithë kjo nuk ka prekur smaltin e tyre dentar aq sa ai i fermerëve të parë" - mbështet kërkuesi - "kavitetet që mund të vihen re sot në sipërfaqen e dhëmbëve të fermerëve shfaqen në fakt më të gjera dhe të thella dhe mund të jenë krijuar vetëm nga kafshimi i ushqimit". Pak para se të përftonin një burim ushqimi më të disponueshëm, nëse ishte i pjekur, ishte shumë më i thjeshtë për t'u përtypur nga më të rinjtë dhe më të moshuarit, prandaj meshkujt që kanë jetuar në prehistori janë ballafaquar me një periudhë tranzicioni në të cilën ushqimi nga pikëpamja e funksionit të aparatit përtypës, për të përdorur termat e studiuesve, është bërë më i "fortë".

Burimi: Odontoiatria33

Përktheu: Erjola Taga