|

Instrumente dhe Materiale | 25 Korrik 2016 |

Fotografia në pedodonci dhe ortodonci. Cilat teknika, cilat instrumente

Fotografia në pedodonci nuk është ndryshe krahasuar me fotografinë stomatologjike te të rriturit. Sigurisht është më e vështirë sepse pacienti i vogël shpesh nuk na jep mundësinë e një rasti të dytë për një shkrepje të mirë. Duke njohur teknikat më të mira të ekzekutimit dhe duke përcaktuar aparatin tonë fotografik në mënyrë optimale mund të krijojmë një dokumentacion të mirë me fëmijë dhe adoleshentë.
Fotografia në fushën pedo/ortodontike sot është një mjet i dobishëm për të komunikuar me prindërit dhe me pacientët në përgjithësi, për t'i shpjeguar atyre cilat janë problematikat që duhen trajtuar, cilat mundësi trajtimi ekzistojnë për atë patologji apo mbushje të keqe, për të monitoruar dhe motivuar higjienën e pacientëve edhe për të komunikuar me specialistë të tjerë të cilëve i referojmë pacientin tonë të vogël (p.sh. logopedist/otorino/osteopat etj.) duke i bashkangjitur literaturës së dërguar dokumentacionin e plotë të rastit. Të kesh një dokumentacion të mirë është i dobishëm edhe për krahasimin e rritjes midis kolegëve dhe për rivlerësimin e rezultateve të përftuara në përfundim të trajtimit.

Për të pasur rezultate me cilësi dhe me rezolucion të lartë është e nevojshme të zotërojmë një trup aparati fotografik refleks dhe një objektiv makro, pra i dedikuar për fotografinë në distancë të shkurtër, më i këshilluari në stomatologji është 105 mm makro. Na nevojitet më pas një burim drite: mund të përdorim një blic unazor, ku kemi një burim të vetëm drite i parregullueshëm si drejtim, një blic hibrid (si Metz) ku burimet e dritës janë dy dhe mund të përkulen me 200, ose një blic me dy burime me një suport të vetëm. Për llojin e fotografisë sonë pedo-ortodontike është i këshillueshëm blici hibrid sepse është më i kollajshëm dhe manovrohet më me lehtësi. Me një blic me dy burime krijohen ndonjëherë hije në sektorët posterior sepse një nga dy blicet shpesh mbulohet nga faqet. Ndërsa në sektorin anterior pikërisht falë lojës së dritave dhe hijeve përftojmë një thellësi më të madhe dhe tredimensionale të imazhit. Kjo zgjidhje preferohet nga ai që merret kryesisht me estetikë.

Shkojmë në përcaktimin e trupit të aparatit për fotografinë intraorale. Vendosim unazën e trupit të aparatit në A prioriteti i diafragmës dhe diafragma është plotësisht e mbyllur, ekrani do të shënojë me një objektiv 105 mm, F 57. F është për Zjarr dhe tregon hapjen e diafragmës e cila rregullon sasinë e dritës që mund të futet, duke goditur sensorin, sa më e lartë të jetë F aq më shumë mbyllet diafragma. Diafragma e mbyllur na lejon që të kemi një thellësi më të madhe të fushës, pra të shikojmë në mënyrë të qartë (me zjarr) si objektet më të afërta si ato të largëta, në rastin tonë nga incizivi deri te molari.

Është e nevojshme që të vendosim ISO të ulët 100 ose 200, iso është ndjeshmëria e sensorit. Balancimi i të bardhës vendoset në blic ose në auto white balace dhe imazhi i krijuar në modalitet fine për të pasur një cilësi më të lartë.
Për fotografitë intraorale objektivi vendoset në manual dhe jo në autofokus. Përdorim të gjithë diferencën midis vlerës minimale dhe maksimale të lentes, objektivit, duke e vendosur full. Nëse kemi pajisjen antivibracion duket ta çaktivizojmë.

Pas rregullimit të objektivit në manual dhe jo në autofokus, duhet të zgjidhet distanca e fokusimit sipas asaj që do të fotografojmë, në mënyrë që të kemi një riprodhueshmëri të imazheve. Për të fotografuar një kuadrat, një social six apo overjet këshillohet një distancë prej 0,35 - 0,37 metra për intraoralet apo për buzëqeshjen 0,45 - 0,60 metra, për fotot e fytyrës 1,5 metra.
Fokusimi duhet të kryhet duke modifikuar inkuadrimin me unazën e objektivit por do të jetë përdoruesi që do të afrohet dhe largohet nga individi në mënyrë që të përftojë fokusimin, duke mbajtur konstant raportin e inkuadrimit për të gjithë mbledhjen e dokumentacionit.

Zgjedhja e hapëses së gojës që duhet përdorur mund të influencojë cilësinë e fotografisë sonë sepse duke tërhequr indet e buta ato modifikojnë shikueshmërinë e inkuadrimit tonë. Në treg ekzistojnë lloje të ndryshme të hapëseve të gojës: klasike të plota, të disponueshme edhe në masë pedodontike, ato në formë "V" dopio, hapëset e gojës gjysma, spandeks dhe pirun.

Duke qenë se secila nga këto paraqet karakteristika të dobishme për kryerjen e inkuadrimeve të ndryshme është e nevojshme të kemi më shumë lloje hapësesh goje në dispozicion. Për shembull hapëset e gojës në formë "C" janë të preferuara për fotografitë ballore sepse shmangin mirë indet e buta të harkatës, ato "V" këshillohen për fotografitë anësore dhe për pacientët e vegjël; një spandeks i prerë në mënyrë të përshtatshme në nivelin e ekuatorit këshillohet për fotot okluzale.

Për të përftuar një përpendikularitet korrekt të fotografive okluzale nevojitet që ato të kryhen me pasqyra dhe me reflektim horizontal në fazën pas prodhimit. Si për hapëset e gojës mund të zgjedhim midis llojeve të ndryshme: trekëndore e madhe ose e vogël, me mundësinë për të shtuar një shtrëngues për të shmangur praninë e gishtave në brendësi të inkuadrimit ose si alternativë një pasqyrë me kënd me dy ekstremitetet që paraqesin masa të ndryshme që të mund të adaptohen me gojën e të rriturve ose fëmijëve. Të dytat preferohen më shumë në fushën orto-pedodontike duke parë mundësinë për të shtrënguar pasqyrën jashtë gojës.

Pasqyrat duhet të jenë me rodium në sipërfaqe, trajtim që bën të mundur që imazhi mos të dyfishohet. Ato në titan reflektojnë 25% të dritës më shumë. Sipas llojit të pasqyrës mund të jetë i nevojshëm rregullimi i ekspozimit nga aparati, sepse duhet të rritet në rast se përdorim pasqyra jo në titan. Është e rëndësishme të ruajmë pasqyrat me kujdes dhe mos t'i gërvishtim gjatë fazave të sistemimit dhe sterilizimit ose duke i mbajtur në tabaka me instrumente të tjera metalike.

Blici duhet të vendoset në modalitet TTL në mënyrë që aparati dhe blici të komunikojnë midis tyre në mënyrë automatike duke gjetur ekspozimin dhe kohën optimale.

Nëse duam që të nxjerrim në pah një frakturë apo një karakteristikë të sipërfaqes së dhëmbit ekzistojnë rregulluesit e kontrastit që lejojnë heqjen e sfondit të gojës. Më i këshillueshmi ka formë të ngjashme me pasqyrat me kënd dhe adaptohet edhe me gojën e një fëmije.

Ekzistojnë teknika të ndryshme fotografike dhe modalitete të ekzekutimit të tyre por gabimet më të përhapura janë përgjithësisht të mëposhtmet: rrotullimi dhe lëkundja që e bëjnë rrezen e gabimit të aparatit fotografik në mënyrë jo perfekte perpendikulare me planin okluzal, prania e pështymës, pasqyra me avull, hapja jo e mjaftueshme që përfshin në imazh edhe harkatën antagoniste, pasqyra e përkulur dhe jo e mbështetur në harkatën e kundërt me atë që do të fotografohet, gishta brenda në inkuadrim.

Për fotografitë okluzale të maksilës këshillohet përdorimi i një hapëse goje spandeks të prerë në nivelin e ekuatorit dhe të një pasqyre me kënd, me përdoruesin të pozicionuar pas pacientit. Për fotografinë okluzale mandibulare është më e thjeshtë për përdoruesin që të pozicionohet anash pacientit duke bërë që të rrotullojë fytyrën e pacientit drejt tij.

Fotografitë laterale në pedodonci dhe ortodonci këshillohet të kryhen me teknika direkte nëpërmjet ndihmës së hapëses së gojës "V", duke u përpjekur të fotografojmë klasën molare me rrezen e gabimit përpendikulare me planin okluzal në mënyrë që foto të përfaqësojë me besnikëri raportin ekzistues molar.

Një fotografi e mirë laterale riprodhon deri tek incizivi qendror kundërlateral ndërsa inkuadrimi korrekt për një overjet nuk kalon incizivin qendror të pjesës në fjalë. Për të mos pasur faqe dhe hapëse goje në fotografinë e overjet si sfond është e mjaftueshme të shtyni lehtë në drejtim distal hapëset e plota të gojës në mënyrë që aparati mos të ketë një pikë fokusi përveç dhëmbëve dhe të stampohet në sfond të zi.

Në ekzekutimin e fotografive ekstraorale përdorim të njëjtat konfigurime të aparatit të përdorura për intraoralet por hapim lehtësisht diafragmën në mënyrë që mos të jenë të errëta. Për të inkuadruar gojën dhe buzët përdorim një diafragmë afër me F22 me trupin e aparatit horizontalisht ndërsa për fytyrën diafragma do të jetë e hapur me F8 deri në 11, trupi i aparatit mbahet vertikalisht me blicin e drejtuar nga profili i pacientit në mënyrë që mos të krijojë hije, objektivi programohet në autofokus dhe jo më manual dhe pacienti dhe përdoruesi janë të ulur për të qenë në të njëjtën lartësi.

Si sfond për fotografitë e fytyrës mund të përdoret një karton ose një copë e zezë për të mos pasur hije dhe për të theksuar konturet. Nëse pacienti ka ngjyrën e lëkurës të errët sugjerohet një karton ose një copë e bardhë. Mund të shmanget mungesa e një sfondi të përshtatshëm duke pozicionuar pacientin larg murit, në mënyrë që të reduktohet në minimum formimi i hijeve.

Është praktike të merren radiografitë e pacientit në mënyrë që të kemi një dokumentacion të plotë dhe radiografitë nëse nuk janë të dixhitalizuara skanohen ose fotografohen në diafanoskop pa blic, në modalitet bardhë e zi, në program automatik me autofokus.

Nëse kemi nevojë për të fotografuar modelet në shkumës mund të shfrytëzojmë të njëjtin sfond të fotografive të fytyrës duke konfiguruar aparatin si për fotografitë intraorale dhe jo në autofokus.

Me aparatet refleks përftohen rezultate optimale me imazhe në rezolucion të lartë. Mund të bëhen fotografi të mira edhe me aparate fotografike kompakte ose me smartphone të gjeneratës së fundit me blic apo drita led si aksesor i dedikuar edhe nëse përcaktimi dhe cilësia e imazhin janë dukshëm të ndryshme.
Avantazh i madh janë kostot e reduktuara dhe lehtësia e përdorimit duke qenë kompakte dhe  janë lehtësisht të transportueshme dhe të përdorshme edhe në kontekste të tjera. Disavantazhi i aparateve jo refleks është cilësia e ulët e imazheve që nuk lejojnë publikimin në revista të specializuara sepse sensori ka performancë më të ulët dhe është i nevojshëm një inkuadrim më i qartë për pamundësinë për të përdorur zoom. Edhe aparatet kompakte duhet të përdoren me karakteristikë të diafragmës A, me diafragmë plotësisht të mbyllur për fotografinë intraorale, për mungesën e blicit të përshtatshëm është e mundur të përdoret zoom për të shmangur imazhet e errëta dhe jashtë fokusit.
Aktualisht fotokamerat e integruara në celularët tanë më të përparuar mundësojnë përftimin e imazheve të mira dhe duke përdorur blic të dedikuar për tu aplikuar në imazhe. Ky sektor është në zhvillim të madh dhe nevoja për thjeshtimin dhe reduktimin e kostove po sjell gjithmonë e më shumë drejt përdorimit të gjerë të celularëve për fotografitë stomatologjike.

Pavarësisht nga karakteristikat teknike pak a shumë të sofistikuara të materialit që do të përdorim mbetet i vlefshëm principi për të cilin në fotografinë stomatologjike cilësia e një imazhi përbëhet nga shumë aspekte dhe mbi të gjitha duhet të bëjë të dukshëm atë që është realisht prezente në brendësi të zgavrës së gojës. Fotografia në pedodonci gjithashtu kërkon shumë durim dhe shpesh kërkon bashkëpunimin e pacientit të vogël që është litimi ynë real më shumë se pajisjet me të cilat jemi të pajisur.

Nën kujdeesin e: E. Tessore, G. Fortini, A. Caburlotto, E. Carli

Përktheu: Erjola Taga