Si do të jetë e ardhmja e biomaterialeve dentare?

Që nga mesi i viteve 1770, historia e stomatologjisë ka përfshirë implementimin e materialeve të reja dhe proceseve të prodhimit të teknologjisë së lartë, materiale shpesh të "huazuara" nga sektorë që nuk kanë lidhje me këtë fushë dhe zgjidhja e problemeve të të cilëve vinte nga publikime të fushave që nuk lidhen me stomatologjinë.

Kjo gjë ka të ngjarë të vazhdojë, thotë Prof. J Robert Kelly (Bob) nga Universiteti i Konektikatit, në një editorial të botuar në Journal of Prosthetic Dentistry.

Për të menduar për të ardhmen e biomaterialeve në stomatologji, Bob mbështetet në fjalët e Konfucit: "Nëse doni të përcaktoni të ardhmen, studioni të kaluarën". Është inkurajuese të shohësh se sa nga afër stomatologjia ka monitoruar përparimet e jashtme dhe literaturën jashtë fushës së saj, dhe sa shkencëtarë të aftë kemi që janë të njohur me stomatologjinë dhe shkencat e ngjashme. Në këtë artikull, autori shqyrton se si janë përdorur materialet kryesore në praktikën stomatologjike dhe i organizon ato në "burime" me një klasifikim të zgjeruar, duke supozuar se materialet e ardhshme ndoshta do të rrjedhin nga një prej këtyre "burimeve".

E ardhmja e stomatologjisë do të zhvillohet duke përfshirë rritjen e përdorimit dhe përfitimet e sistemeve të automatizuara; do të keni një inxhinieri më të mirë me materialet ekzistuese nëpërmjet analizës së defekteve (nga mostrat e marra klinikisht); përmirësime të përsëritura në materiale dhe praktika, përsëri bazuar në vëzhgimet e sjelljes klinike; përdorimi i skelave për riparimin e indeve të forta dhe të buta; zhvillimi i materialeve "inteligjente".

Autori vazhdon të nënvizojë se shumica, nëse jo të gjitha, materialet dentare rrjedhin nga burimet e mëposhtme:
• i zhvilluar për stomatologji (nga dentistë ose jostomatologë);
• rrjedh nga literatura shkencore jashtë fushës stomatologjike (qeramika, kimia, shkenca e materialeve);
• huazuar nga një industri jashtë stomatologjisë.

Të gjitha këto zhvillime cilësohen si "teknologji e lartë". Prandaj një ekskurs historik i materialeve dentare.

Shtresa prej porcelani dhe qelqi e zhvilluar nga Charles Henry Land në 1887 është një shembull i mirë i një materiali dhe procesi të shpikur nga një dentist.

Porcelani si material për bazën e protezave u zhvillua nga Nicholas Dubois de Chemant (1753-1824), një dentist i njohur parizien. Në 1792, de Chemant zhvilloi një patentë 14-vjeçare për prodhimin ekskluziv të shpikjes së tij të porcelanit të ngjitur dhe në 1804 ai pretendoi se kishte prodhuar 12,000 proteza porcelani: ky është një shembull i huazimit të një teknike që rrjedh nga një sektor industrial jashtë stomatologjisë, por zhvilluar kryesisht nga një dentist.

E.C.C. Stanford, një kimist skocez, krijoi alginate nga alga deti britanike në vitet 1880, një tjetër shembull i huazimit të stomatologjisë nga një industri që nuk ka lidhje me të.

Zirkoni, një qeramikë e cila sot përdoret gjerësisht, për prodhimin e saj përfshin bashkimin e 3 zhvillimeve: 2 shkenca të përpunimit të qeramikës dhe 1 shkencë kompjuterike.

Prodhimi i dizajnit me ndihmën e kompjuterit (CAD-CAM), i cili zhvilloi inlay qeramike të prodhuar të quajtur CEREC, u shpik nga dentisti Werner Hans Mörmann dhe inxhinieri elektrik Marco Brandestini, duke ndërvepruar kështu ndërmjet operatorëve në fushën stomatologjisë dhe sektorëve të tjerë.

Sistemet e automatizuara janë tashmë pjesë e klinikave dhe laboratorëve dentarë dhe me siguri do të bëhen gjithnjë e më të rëndësishme në të ardhmen ku realizimi i restaurimeve do të behët i mundur në klinikë; kostot do të reduktohen dhe cilësia do të rritet me ngritjen e laboratorëve të brendshëm.

Sipas autorit, stomatologjia e ardhshme do t'i kushtojë vëmendje edhe studimit dhe analizës së dështimeve dhe prishjeve të artefakteve, aspekt që ende stomatologjia, pavarësisht përdorimit të llojeve të ndryshme të materialeve, nuk e merr parasysh ose nuk ka mjete adekuate për t'a. identifikuar atë, ndryshe nga çdo sektor tjetër, si elektronika, automobilistika etj., me synim modelimin dhe përmirësimin e kohëzgjatjes së tyre në mënyrë të përsëritur.

Zhvillimi i testeve laboratorike të përmirësuara (testet e lidhjes me prerje, testet e konsumimit, testet e rezistencës në thyerje, etj.) bazuar në dështimet klinike të identifikuara dhe mekanizmat e grumbullimit të dëmtimit ka të ngjarë të luajnë një rol të rëndësishëm në zhvillimin e materialeve të ardhshme, si qeramika ashtu edhe rezinoidet.

Në fund, autori nënvizon se e ardhmja e stomatologjisë do të bazohet në përdorimin e materialeve "inteligjente" ose reaktive që kanë aftësinë për t'iu përgjigjur në mënyrë të kontrolluar stimujve si: stresi, ndryshimet e papritura dhe të vazhdueshme të temperaturës, lagështisë, pH dhe të fushave elektrike dhe magnetike.

Për disa përdorime të mundshme, tipari kryesor i materialeve inteligjente përfshin aftësinë për t'u kthyer në gjendjen e tyre origjinale pasi të jenë hequr stimujt. Një shembull i këtyre "materialeve inteligjente" është nikeli-titani (NiTi) me fushat e tij të ndryshme të përdorimit (ortodontik, implant, endodontik, etj.).

Robert Kelly ka arritur në përfundimin se kostoja e materialeve që ai përdor rrallë herë është një faktor përcaktues për dentistin. Pavarësisht të gjithave, nëse materiali i ri është më pak i kushtueshëm se ari, fare mirë mund të ketë një vend në klinikën dentare.

Për më shumë informacion:

J Robert Kelly. Future of dental biomaterials: Gazing into Bob's crystal ball. J Prosthet Dent 2021 Jan;125(1):1-7.