Plazma e pasur me trombocite (PRP): përdorimi në kirurgjinë orale

Giulia Palandrani

Plazma e pasur me trombocite (PRP) është një përqendrim i trombociteve që vijnë nga centrifugimi i gjakut komplet autolog. Kjo plazmë përdoret gjerësisht për të ndihmuar shërimin e indeve të buta dhe të forta dhe për të reduktuar në mënyrë të konsiderueshme shërimin. Trombocitet janë ndërmjet qelizave të para që përgjigjen në pjesën e një plage, ato kanë efekte të rëndësishme prokoagulante dhe janë një burim i rëndësishëm i faktorëve të ndryshëm të rritjes, siç është faktori i rritjes që vjen nga trombocitet (PDGF), faktori transformues i rritjes-β (TGF-β) 1 dhe 2, apo faktori i rritjes endoteliale vaskulare (VEGF).
Këto faktorë përfshihen në fillimin dhe mbështetjen e procesit të shërimit duke përshpejtuar riparimin e kockës, duke ndihmuar proliferimin e fibroblasteve e duke rritur vaskularitetin e indit. Së fundmi, PRP është përdorur për të ndihmuar shërimin edhe në praktikat dentare dhe kirurgjinë orale. Ky rishikim i shkurtër përfshin përdorimet e ndryshme të PRP në kirurgjinë dentare dhe orale e diskuton për efikasitetin e tij, eficencën dhe raportin risk/përfitim.

Materiale dhe metoda
Një kërkim i gjerë bibliografik databazash ka përfshirë: MEDLINE; EMBASE; the Cochrane Library dhe Best Evidence; the ISI Web of Science; PubMed; Lilacs; the Cochrane Central Register of Controlled Trials dhe CINAHL.
Fjalët kyçe që janë përdorur ishin: PRP, Xhel piastrinik, PRF, Kirurgji orale, Kirurgji dentare, Kirurgji periodontale, Mjekësi orale, Shërim i plagës, ONJ, BRONJ. Artikujt e publikuar në gjuhën angleze nga 2007 deri në dhjetor 2012 janë marrë në konsideratë, gjithashtu janë konsideruar edhe të gjitha RCTs apo rishikimet e literaturës, ndërsa raportet e rasteve janë përdorur vetëm për seksionin BRONJ, studimet e bazuara në prova in vitro janë përjashtuar. Në total janë marrë në konsideratë 68 artikuj.

Rezultate
Përdorimi i PRP në kirurgjinë orale
Ky rishikim i literaturës sugjeron që përdorimi i PRP në xhepin alveolar pas ekstraksioneve të dhëmbit tregon një përmirësim në shërimin e indeve të buta por ka evidenca të pamjaftueshme që mbështesin efikasitein e PRP në përmirësimin e rigjenerimit të kockës për një kohë të gjatë. Rezultatet e njëzëshme janë arritur në lidhje me përmirësimin e dhimbjes post operative me përdorimin e plazmës së pasur me trombocite. Kombinimi i aplikimit të PRP me biomateriale të tjera si kocka autogjene apo zëvendësues të kockës duket se janë premtuese në lidhje me ngritjen e sinusit, por rezultatet varen nga materialet e përdorura. Rezultate premtuese janë arritur edhe në kirurgjinë implantare, duke përdorur PRP si një material mbulues.

Përdorimi i PRP në kirurgjinë periodontale
Në lidhje me këtë ka diskutime në literaturë. Shumë studime kanë zbuluar se PRP mund të ketë efekt adjunktiv pozitiv kur përdoret në kombinim me materialet e graftit për trajtimin e defekteve intrakockore. Autorë të tjerë tregojnë rezultate të ndryshme pa përfitime të rëndësishme në lidhje me përdorimin shtesë të PRP për të transplantuar materialet në trajtimin e defekteve periodontale intra kockore.
Përdorimi i PRP në kirurgjinë BRONJ
Disa kërkues kanë propozuar përdorimin e PRP në kirurgjinë BRONJ në mënyrë që të rritet shërimi i kockës. Faktorët e rritjes në PRP mund të përshpejtojnë shërimin e plagës epiteliale, të ulin inflamacionin e indit pas kirurgjisë, të përmirësojnë rigjenerimin e kockës dhe indeve të buta apo të ndihmojnë vaskularizimin e indit. Rezultatet e studimeve të zgjedhura tregojnë që kombinimi i kyretazhit të kockës nekrotike dhe aplikimi i PRP ka treguar një rezultat të suksesshme dhe invazivitet minimal në trajtimin e BRONJ refraktar.
Raporti risk/përfitim dhe përdorimi i PRP
Plazma e pasur me trombocite është një përgatitje autologe, duke përdorur gjakun e vetë pacientit në një sasi mjaft të vogël. Për këtë arsye, është e sigurt dhe nuk ka pasur referenca të publikuara në lidhje me riskun e infeksioneve, reaksioneve imunogjenike ose efekteve të tjera anësore që ekzistojnë me allograftet apo ksenograftet.
Disavantazhet e vetme të PRP janë që pacientët t'i nënshtrohen një venipunkture dhe procedurës së tërheqjes së gjakut e mjeku duhet të blejë sistemin e përpunimit të PRP me kosto të lartë.

Konkluzione
Evidenca shkencore në lidhje me efikasitetin dhe eficencën e PRP është ende e diskutueshme. Ky rishikimi i literaturës sugjeron që:
- përdorimi i PRP në xhepin alveolar pas ekstraksionit të dhëmbit përmirëson shërimin e indit të butë;
- Plazma e pasur me trombocite (PRP) ka zbuluar rezultate më të mira në terapinë periodontale në bashkëpunim me materialet e tjera sesa kur përdoret vetëm;
- kombinimi i PRP me biomateriale të tjera duket se është i favorshëm për ngritjen e sinusit edhe pse zgjedhja e materialit të përdorur është e rëndësishme në këtë fushë;
- kombinimi i kyretazhit të kockës nekrotike dhe aplikimi i PRP duket se janë inkurajuese për trajtimin e BRONJ refraktar.
Sidoqoftë, RCTs të mëtejshme kërkohen për të mbështetur përdorimin e PRP në praktikën aktuale.

Për më shumë informacione: Platelet-rich plasma (PRP) in dental and oral surgery: from the wound healing to bone regeneration. Immunity & Ageing

Përktheu: Valbona Spahia