|

Një njësie të përkryer dentofaciale i korrespondon një artikulim dhe shqiptim i përsosur te fëmijët. Një bashkëpunim ndërmjet ortodontistit dhe logopedistit

Çfarëdo lloj anomalie në pozicionin e dhëmbëve, të dhëmballëve, të nofullës ose të keq pozicionimit të dhëmbëve kur nofullat janë të mbyllura sjell jo vetëm problematika në funksionimin e përtypjes, të artikulimit  temporo-mandibular dhe estetike por mund edhe të ndikojë negativisht te prodhimi i tingujve të veçantë gjatë të folurit dhe te gjuha, veçanërisht te fëmijët gjatë zhvillimit.

Procesi i fundit i përfshirë tek e folura është artikulimi. Artikuluesit kryesor statikë ose të palëvizshëm janë pjesa e fortë e qiellzës, kreshta alveolare dhe dhëmbët. Dhëmbët janë të përfshirë direkt te shqiptimi i shkronjave f; v; t; d. Përveç kësaj, kontribuojnë në shqiptimin e tingujve si s; e; z duke qenë se fluksi i frymëmarrjes kalon mbi kufirin e poshtëm të dhëmbëve incizivë të sipërm (Pena-Brooks e Hedge, 2000) . Në literaturë për fat të keq janë shumë pak studime që kanë ekzaminuar artikulimin dhe aparatin oro-miofunksional te fëmijët me nevoja për një trajtim ortodontik.
Informacionet më të detajuara mbi argumentin dhe mbi karakteristikat oro-miofunksionale te fëmijët me nevoja për një trajtim ortodontik duhet të sillnin një orientim më të mirë multidisiplinor te këto pacientë dhe një rezultat më të madh afatgjatë rreth aspektit dentofacial dhe të gjuhës.

Në një studim të botuar tek Oral Disease në maj 2015 flitet pikërisht për këtë. Janë marrë në konsideratë 56 fëmijë me nevoja për një trajtim ortodontik dhe 56 fëmijë të moshave të ndryshme (renditja: nga 7-12 vjeç) pa qenë nevoja të kryejnë një trajtim ortodontik. Dy ortodontistë kanë kryer ekzaminimet ortodontike brenda dhe jashtë gojës te të gjithë fëmijët e përfshirë te ky studim i kontrolluar dhe janë regjistruar tipologjitë e keq pozicionimit të dhëmbëve kur nofullat janë të mbyllura (tipi  Angle, overbite, overjet, deep- bite, open-bite, cross-bite etj). Vlerësimi përfshinte gjithashtu edhe analizën fonetike. Inventari fonetik kontrollonte se cilat bashkëtingëllore dhe zanore pacienti ishte në gjendje të shqiptonte saktësisht në gjuhën e tij amtare.

Ndërsa vlerësimet oro-miofunksionale ishin si më poshtë, siç propozohet te protokolli i Lembrechts et al (1999): funksionimi i buzëve (pozicioni kur nuk lëvizin, mbyllja e buzëve, disperisioni i qosheve të buzëve, zgjatja e buzëve, pozicioni  i buzëve gjatë gëlltitjes), funksioni gjuhës (pozicioni i gjuhës në moment qetësie, zgjatja e gjuhës, tërheqja e gjuhës, ngritja e gjuhës deri tek buza e sipërme, rënia e gjuhës përkundrejt buzës së poshtme, lëvizjet anësore të gjuhës, pozicioni i gjuhës gjatë gëlltitjes), gjatë veprimit të fryrjes, thithjes dhe gëlltitjes.
Nga rezultatet e studimit autorët mundën të gjejnë një impakt të rëndësishëm të mbylljes së nofullave te gjuha dhe problematika më të mëdha te shqiptimi dhe fonetika e s, n, l, t tek individët që kishin një keq pozicionim të dhëmbëve kur nofullat ishin të mbyllura që kërkonim një trajtim ortodontik. Shumë fenomene të tjera janë vënë re më shpesh te ky grup i fundit, domethënë pozicionimi i buzëve të ndërmjetësuara gjatë gëlltitjes, funksioni i ndryshuar i gjuhës në moment qetësie, frymëmarrja me gojë, postura me gojën e hapur, pozicioni i gjuhës i zgjatur kur është momente qetësie. Përveç kësaj, të gjithë fëmijët e karakterizuar nga një shtytje e gjuhës treguan se edhe një pozicionim më anësor të gjuhës në momente qetësie.

Nga studime të fundit të literaturës është vënë re se fëmijët me një pozicionim të keq të dhëmbëve kur nofullat janë të mbyllura zhvillojnë probleme të shqiptimit, ndryshime të pikës së saktë artikuluese dhe çrregullime miofunksionale. Te këto pacientë një trajtim ortodontik i kombinuar mund të sjellë një shëndet oral të shkëlqyer me rezultate më afatgjata. Por janë të nevojshme kërkime multidisiplinore të fundit.

Nën kujdesin e : Lara Figini, Koordinatore Shkencore e Odontoiatria33

Bibliografia:
- Articulation and oromyofunctional behavior in children seeking orthodontic treatment KM Van Lierde, A Luyten, E D'haeseleer, G Van Maele, L Becue, E Fonteyne, P Corthals e G De Pauw Oral Diseases: Volume 21, Issue 4, pages 483-492, May 2015
- Perspectives in articulation and phonology. Assessment and treatment of articulation & phonological disorders in children. Pena-Brooks A, Hedge M (2000). Pro-ed.: Texas (TX), pp. 50-116.

Përktheu: Valbona Spahia

Për të votuar duhet të vendosni kredencialet tuaja në Medikey

Interesant ( 100 votim / mesatar 3 )