Prevalenca e ērregullimeve temporomandibulare (TMD) varion sipas moshės: te fėmijėt dhe adoleshentėt ėshtė konstatuar tė jetė deri nė 11%; edhe pse ka rezultuar tė jetė njė problem mė i zakonshėm nė popullatėn e rritur dhe tė moshuar me njė prevalencė tė pėrgjithshme deri nė 31%.
Kėto rezultate tregojnė se afėrsisht njė e treta e tė rriturve/tė moshuarve nė mbarė botėn vuajnė nga TMD-tė, kėshtu qė ky mund tė konsiderohet edhe si njė problem i shėndetit publik.
Ekzistojnė disa faktorė qė qėndrojnė nė themel tė patofiziologjisė sė TMD-ve, duke pėrfshirė shkaqet biopsikosociale dhe shkaqet multifaktoriale.
Megjithėse TMD-tė janė shpesh asimptomatike, simptoma tė tilla si dhimbja gjatė pėrtypjes, kufizimi dhe lodhja e kyēeve mund tė jenė prezente.
Pėr shkak tė natyrės sė tyre kronike, ērregullimet temporomandibulare afatgjata mund tė ndikojnė negativisht nė funksionin e pėrtypjes, zakonet e tė ngrėnit, shijimit tė vakteve dhe cilėsinė e jetės sė individėve.
Tipologjia e kėrkimit dhe modaliteti i analizės
Nė njė studim tė botuar nė "Journal of Oral Rehabilitation", autorėt kanė dietat qė ndiqnin individėt me TMD dhe kanė hetuar ndryshimet nė marrjen e lėndėve ushqyese midis individėve tė shėndetshėm me dhe pa TMD.
Individėt e hulumtuar nė kėtė studim u ndanė nė dy grupe:
Grupi 1 ose grupi studimor me TMD (bazuar nė Indeksin Anamnestik Fonseca);
Grupi 2 ose grupi i kontrollit pa TMD (bazuar nė Indeksin Anamnestik Fonseca).
Pėr tė vlerėsuar cilėsinė e jetės nė lidhje me shėndetin oral u pėrdor Profili i Ndikimit tė Shėndetit Oral-14 (OHIP-14). Funksioni mastikator u vlerėsua me testin e pėrtypjes dhe gėlltitjes me substanca tė ngurta (TOMASS).
Njė metodė e rikujtimit tė dietės 24-orėshe u pėrdor pėr tė matur marrjen ditore tė lėndėve ushqyese tė pjesėmarrėsve dhe u llogaritėn marrja ditore e energjisė, makro dhe mikro-ushqyesve.
Tė gjitha pijet dhe ushqimet nė regjistrat e dietės u kategorizuan si "tė lėngshme", "tė copėtuara- tė lėngshme dhe tė buta" dhe "ushqime tė ngurta tė lehta pėr t'u pėrtypur".
Rezultatet
Pjesėmarrėsit nė grupin studimor (n=30) kishin njė rezultat mė tė lartė OHIP-14 (p< .01) sesa grupi i kontrollit (n=30).
Sipas TOMASS-it, numri i kafshimeve (p=003) dhe koha totale (p=007) ishin tė dyja mė tė larta nė grupin e studimit sesa nė grupin e kontrollit. Nuk kishte dallim nė numrin e cikleve pėrtypėse (p = 100) dhe numrin e gėlltitjeve (p =764) midis grupeve.
Pėr sa i pėrket marrjes sė energjisė, proteinave, karbohidrateve dhe yndyrave, nuk u gjetėn dallime midis grupeve. Gjithashtu nuk kishte asnjė ndryshim tė rėndėsishėm midis grupeve nė pėrqindjen mesatare tė marrjes sė energjisė dhe makro-ushqyesve me teksturat e ushqimit tė modifikuar dhe tė rregullt (p>05).
Konkluzionet
Nga tė dhėnat e kėtij studimi, tė cilat duhen vėrtetuar edhe nė punime tė tjera tė ngjashme, mund tė konkludohet se nuk ka asnjė ndryshim midis individėve me dhe pa ērregullime temporomandibulare pėr sa i pėrket marrjes sė ushqimit dhe marrjes sė lėndėve ushqyese.
Implikimet klinike
Rezultatet e kėtij studimi sugjerojnė se gjendja nutricionale e individėve me TMD ėshtė e ngjashme me atė tė individėve tė shėndetshėm pa TMD.
Pėr mė shumė informacion:
Arda Aktaŗ, Fatma Ilgaz, Selen Serel Arslan. Dietary intakes of individuals with temporomandibular disorders: a comparative study. J Oral Rehabil agosto 2023;50:655-63.