Heqja e një instrumenti të thyer: zgjedhja e teknikës dhe e instrumenteve

Kur flitet për instrument endodontik të thyer dhe mundësia për t'a hequr nga elementi dentar, situatat me të cilat mjeku duhet të përballet në praktikën e përditshme mund të jenë të shumta.
Duke vijuar me analizën e kryer në muajin tetor, nga literatura shfaqet se faktorët anatomikë që ndikojnë më së shumti në pemën vendimtare terapeutike janë: Seksioni anatomik i kanalit, dimensioni gjatësi dhe përkulja e rrënjës, pozicioni dhe dimensioni i vetë fragmentit të thyer.
Ekzistojnë shkallë të ndryshme vështirësie dhe zgjedhja terapeutike është aspekti thelbësor për të mos krijuar dëme të mëtejshme post procedurale dhe të mos krijojmë pritshmëri të rreme me pacientin.
Nga studimet e marra në shqyrtim nuk rezulton e mundur të formulohet një protokoll i vetëm mbi zgjedhjen e teknikës më adekuate për sa del në pah që eksperienca e mjekut në pjesën më të madhe të rasteve është faktori përcaktues në suksesin e terapisë. Pra do të jetë vetë mjeku që në bazë të aftësisë së tij dhe instrumenteve në dispozicion, i cili do të preferojë një nga opsionet e përmbledhura më poshtë:
Së fundmi theksohet se aftësia e mjekut është e lidhur ngushtë në radhë të parë me njohjen e teknikave të ndryshme, me instrumentet në dispozicion për t'u ndjekur më pas nga teknika më e përshtatshme, duke pasur gjithmonë mirë parasysh se qëllimi i fundit është ai për të kryer një terapi endodontike që të ruajë nga ana instrumenteve elementin për të garantuar një prognozë afatgjatë.

Heqja e instrumentit
Ekzistojnë metoda të ndryshme që mund të kryhen në mënyrë të veçantë ose në mënyrë sinergjike:
 Sisteme zmadhuese (syze zmadhuese dhe/ose mikroskop operues)
 Sistem ndriçimi koaksial
 Sisteme me ultratinguj të dedikuar me maja në nikel titan ose lima në çelik
 Instrumente endodontike manuale në çelik
 Pinca specifike (instrument që futet në dhomën pulpore të elementit)
 Age që injektohet nën lëkurë (veprim gërryes, i vlefshëm vetëm për instrumentet e thyer në kanalet e drejtë)
 Lavazh kanalar me agjentë kelatues të kalciumit
 Sistematika specifike të dedikuara (psh. I.R.S)

Paralajmërim:
 Jo gjithmonë heqja e instrumentit në rrugë ortogradë është e mundur!
 Duhet të merren në konsideratë edhe komplikimet që mund të paraqiten në ekzekutimin e manovrave të tilla si ndryshimi i anatomisë kanalare me fraksion të shkallëve, stripping ose shpime radikolare dhe shtytja drejt majës së fragmentit duke reduktuar akoma më shumë rezultatin final
 Sipas disa studimeve edhe kohëzgjatja e ndërhyrjes bëhet një faktor i rëndësishëm për prognozën: mbi 45-60 minuta përqindjet e suksesit për nxjerrjen e fragmentit ulen ndjeshëm.

Bypass-i i instrumentit
 Në këtë rast jo gjithmonë është e mundur të aktualizojmë teknikën.
 Parashikohet pasazhi i një instrumenti kanalar paralelisht me fragmentin me qëllimin për të përfunduar fazën e formësimit dhe pastrimit të hapësirës endodontike.
 Nëse është e mundur të bëhet bypass-i i fragmentit edhe mundësia për t'a hequr rritet në mënyrë të konsiderueshme.
 Nëse zgjedhja bie mbi Bypass-in duhet të monitorojmë pacientin në kohë për të verifikuar një fillim të mundshëm të lëzionit periapikal.

Mbushja e hapësirës endodontike të kurorës te fragmenti
 Nëse asnjë nga opsionet e mëparshme nuk mund të konsiderohet i vlefshëm, alternativa mund të jetë që të lëmë fragmentin në njësi duke i dhënë formë, pastruar dhe gërryer hapësirën endodontike dhe kurorën te vetë fragmentin.
 Kontrolle periodike bëhen të nevojshëm për të mbajtur nën vëzhgim gjendjen shëndetësore të elementit dentar.

Endodoncia kirurgjikale
Nëse njësia anatomike e lejon, endodoncia kirurgjikale përfaqëson zgjedhjen e selektimit në rastin e instrumenteve të thyer në njësinë apikale ose ekstra apikale në elemente që prezantojnë lezione periapikale si:
 Lezioni hiqet gjatë ndërhyrjes
 Nëse fragmenti gjendet në apikalen e tretë të kanalit, gjatë përgatitjes së kavitetit retrogradë hiqet bashkë me porcionin apikal të elementit
 Nëse fragmenti gjendet në mesin e kanalit të tretë, izolohet në brendësi të tij

Paralajmërim
Si opsion i fundit duhet të kujtojmë se ekziston mundësia për t'i referuar pacientin kolegut më ekspert në sektor për të shmangur rëndimin e mëtejshëm të situatës dhe duke reduktuar prognozën e elementit dentar!

Për më tepër:
• L'informatore endodontico estratto dal Vol. 5 n° 2, 2002 "La rimozione degli strumenti fratturati: tecnica e strumentario" F. Giorni
• Br Dent J. 2013 Apr;214(8):395-400. doi: 10.1038/sj.bdj.2013.379. Clinical decision-making after endodontic instrument fracture. McGuigan MB1, Louca C, Duncan HF.
• Endod. 2013 May;39(5):569-81. doi: 10.1016/j.joen.2012.12.033. Epub 2013 Mar 15 Management of intracanal separated instruments. Madarati AA1, Hunter MJ, Dummer PM.

Përktheu: Erjola Taga