Të reduktosh decementimin e kunjave në fibër: këshilla nga kërkimi in vitro

Kunjat intrakanalare rezultojnë të jenë shpesh të nevojshëm për rehabilitimin e dhëmbëve të trajtuar në mënyrë endodontike për shkak të dobësimit të këtij të fundit nga lezionet karioze të zgjeruara, nga përgatitja e kavitetit të aksesit endodontik, nga restaurimet e gjera të mëparshme dhe nga frakturat.
Komplikimet më të zakonshme që mund të lindin pas vendosjes së kunjave të rrënjëve përfshijnë:
- fraktura
- decementim të kunjit
- lezion periapikal të rrënjëve
Për fat të keq decementimi i një kunji të rrënjës nuk është mjaft i rrallë (Purton 1996, Parisi 2015). Kunjat në fibër cementhen në brendësi të kanalit nëpërmjet kompozitave me rezinë dhe kanë dy ndërfaqe:
- ndërfaqja dentinë/rezinë-cement
- ndërfaqja cement-rezinë/ kunj në fibër
Pika e dobët, që është subjekt zakonisht i dështimit, është ndërfaqja dentinë/rezinë-ciment. Kjo ndërfaqe mund të influencohet nga faktorë të ndryshëm si: kushtet e dentinës, orientimi i tubthave dentinal, solucionet për shpëlarje që përdoren, thellësia e zonës brenda rrënjës, lloji i sistemit ngjitës dhe lloji i cementit endodontik që do të përdoret.
Ngjitësit aktualisht që janë në treg përdoren për çimentimin e kunjave në fibër variojnë nga total-etch në semi-etch në sisteme që ngjisin automatikisht.
Në literaturë shumë gjatë është debatuar se cili është shpëlarësi më i mirë për çimentimin e kunjave në fibër. Shpëlarësit mund të ndikojnë në rezistencën e lidhjes së cementit me dentinën kanalare. Edhe pse shumë prodhues rekomandojnë hipokloritin e natriumit (NaOCl) për përgatitjen e hapësirës për kunjin, kjo procedurë sipas autorëve të ndryshëm në literaturë mund të ndikojë negativisht në forcën e lidhjes rezinë-cement (Erdemir 2004, Arisu 2013).
Sipas studimeve të tjera shpëlarja e alternuar me NaOCl dhe acid etilendiaminotetraacetik (EDTA) mund të lëvizë plotësisht smear layer (shtresën e ndotur) dhe të shtojë depërtimin e ngjitësit dhe si pasojë të shtojë forcën e ngjitjes së cementit së kunjit në dentinë (Gu 2009; Goldman 1987).
Edhe klorheksidina (CHX) përdoret si shpërlarës në çimentimin e kunjave në fibër për aktivitetin antibakterial dhe për biokopatibilitetin.
Por cili është shpëlarësi më i mirë dhe që ndikon shumë pak ngjitjen midis dentinës dhe cementit me rezinë të kunjit?
Në një artikull të publikuar në "Journal of Prostethic Dentistry" të majit 2016 autorët kanë hetuar se cili shpëlarës komprometon më pak apo favorizon forcën e ngjitjes së ndërfaqes dentinë/cement në të cilin është përdorur një cement me rezinë me ngjitje automatike dhe kanë përfunduar se rezultate më të mira për sa i përket ngjitjes, janë mbledhur aty ku janë përdorur si shpëlarës EDTA në kombinim me NaOCl.
Autorët kanë marrë në konsideratë 40 dhëmbë me një rrënjë, të trajtuar në mënyrë endodontike dhe të izoluar sipas një protokolli të përcaktuar më parë. Pra për çdo kampion është përgatitur vendi për vendosjen e kunjit.
Dhëmbët janë ndarë në 4 grupe:
Grupi 1: (Kontrolli) në të cilin kanalet janë shpëlarë me 15 ml ujë të distiluar;
Grupi 2: në të cilin kanalet janë shpëlarë me 5 ml NaOCl 5,25% dhe 5 ml EDTA 17% dhe 5 ml ujë të distiluar;
Grupi 3: apo grupi i klorheksidinës (CHX) në të cilin kanalet janë trajtuar me 15 ml solucion të klorheksidinës 2%;
Grupi 4: në të cilin kanalet janë trajtuar me acid fosforik (PA) 35%.
Kunjat në fibër pra janë çimentuar me një cement rezinë me ngjitje automatike, më pas kampionet janë prerë horizontalisht për testin e push-out (shiko fig.1).

Figura 1: (figura e marrë në mënyrë të plotë nga artikulli origjinal)
Përgatitja e kampioneve për testin e push-out. A, dhëmb premolar mandibular. B, Heqje e kurorës në nivelin e bashkimit smalt - cement. C, dhëmb pa kurorë. D, Trajtim endodontik. E, mbushja e kanalit. F, përgatitja e vendit ku do të vendoset kunji në fibër. G, procedura e çimentimit të kunjave. H, kampionet e inkorporuar në rezinë akrilike. I, disqe dentinë me trashësi 1 mm. J, disqe të dentinës së kurorës, së mesme apikale. K, pajisje për testin e Push-out për të matur ngjitjen dentinë/cement e kunjit.
Trajtimi NaOCl + EDTA ka prodhuar një forcë të lidhjes në mënyrë domethënëse më të lartë se ato të përftuara në 3 grupet e tjera (P=0,003). Asnjë ndryshim domethënës statistikor nuk është hasur midis grupeve të tjera dhe seksioneve të ndryshme të rrënjës dhe kanë treguar vlera të forcës së ngjitjes të ngjashme (p> 0,05).
Ky studim in vitro dëshmon se kur kunjat në fibër cementhen me një rezinë me ngjitje automatike, të shpëlash vendin ku do të vendoset kunji me EDTA në kombinim me hipokloritin e natriumit mund të përmirësojë forcën e lidhjes ngjitëse. Nevojiten sigurisht ballafaqime dhe studime të tjera që të konfirmojnë rezultatet in vivo në distancë.

Nën kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore Shkencore Odontoiatria33

Bibliografia:
- Purton DG, Love RM. Rigidity and retention of carbon fibre versus stainless steel root canal posts. Int Endod J 1996;29:262-5.
- Parisi C, Valandro LF, Ciocca L, Gatto MR, Baldissara P. Clinical outcomes and success rates of quartz fiber post restorations: a retrospective study. J Prosthet Dent 2015;114:367-72.
- Erdemir A, Ari H, Gungunes H, Belli S. Effect of medications for root canal treatment on bonding to root canal dentin. J Endod 2004;30:113-6.
- Arisu HD, Kivanc BH, Saglam BC, Simsek E, Gorgul G. Effect of post-space treatments on the push-out bond strength and failure modes of glass fibre posts. Aust Endod J 2013;39:19-24.
- Gu XH, Mao CY, Liang C, Wang HM, Kern M. Does endodontic post space irrigation affect smear layer removal and bonding effectiveness? Eur J Oral Sci 2009;117:597-603. - Goldman M, Nathanson D, inventors. Endodontic material and method. US patent 4,645,457. Feb. 24, 1987.
- Effect of different post space irrigation procedures on the bond strength of a fiber post attached with a self-adhesive resin cement. Esra Kul, Kübra Yesildal Yeter, Lütfü Ihsan Aladag, Leyla Benan Ayrancý The Journal of Prosthetic Dentistry maggio 2016 Volume 115 Issue 5 pp. A1-A10, 515-648.

Përktheu: Erjola Taga