Autizmi dhe periodontiti

Autizmi (ASD) është një çrregullim i zhvillimit nervor me fillimin në fëmijëri i karakterizuar nga zhvillimi i dëmtuar i të folurit, çrregullime në socializim dhe modele stereotipe të sjelljes.
Që nga vitet 1990, numri i rasteve të ASD-së është rritur dhe prevalenca e tij është vlerësuar të jetë rreth 1.5%.

Etiologjia e ASD-së është ndoshta multifaktoriale, duke përfshirë faktorë gjenetikë dhe jogjenetikë, si dhe faktorë mjedisorë. Trajtimi mjekësor për ASD-në është i kufizuar në menaxhimin e çrregullimeve të sjelljes ose sëmundjeve shoqëruese mjekësore.

Studime të shumta të literaturës kanë sugjeruar që fëmijët me ASD janë më të prirur ndaj një sërë anomalish neurologjike, gastrointestinale, metabolike dhe imune, prandaj është e rëndësishme që të ketë një mbikëqyrje të hershme dhe të vazhdueshme për sëmundjet shoqëruese që ndikojnë në cilësinë e jetës së këtyre individëve.
Në një studim me 61 pacientë me ASD 6 deri në 16 vjeç, studiuesit zbuluan se fëmijët me ASD kishin dukshëm më shumë kavitete, dhëmbë të humbur ose të mbushur sesa fëmijët e së njëjtës moshë dhe gjini.

Një ekzaminim i plotë oral dhe periodontal (Jaber, 2011) zbuloi se 59% e fëmijëve me ASD kishin higjienë të dobët orale dhe shumica (97.0%) kishin gengivit. Për më tepër, një përqindje e konsiderueshme e pacientëve me ASD kanë treguar pak ose aspak bashkëpunim për trajtimet dentare.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një studim grupor, të botuar në "Journal of the American Dental Association", autorët kanë hetuar rrezikun e zhvillimit të periodontitit tek adoleshentët me autizëm dhe ASD duke krahasuar të dhënat e tyre me ato të marra nga subjektet e shëndetshëm pa diagnozë të ASD-së.

Autorët mblodhën të dhëna nga viti 2001 deri më 31 dhjetor 2011 nga baza e të dhënave kërkimore të sigurimeve shëndetësore kombëtare të Tajvanit për 3473 adoleshentë me ASD dhe 34,730 individë të shëndetshëm të përputhur me moshën dhe gjininë që nuk kishin diagnozë të ASD-së, duke u fokusuar në zhvillimin e periodontitit.

Rezultatet

Adoleshentët me autizëm (raporti i rrezikut 2.01; 95% CI, 1.84 në 2.20) kishin më shumë gjasa të zhvillonin periodontit në ndjekje sesa subjektet e shëndetshme pa diagnozë të ASD-s të.
Për më tepër, u zbulua se subjektet me ASD kishin një fillim të periodontitit në një moshë mesatare më të hershme (SD) sesa ata pa diagnozë të ASD (17.97 [3.12] vs 21.86 [2.28] vjet; P <0.001).

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij studimi, të cilat duhen vërtetuar edhe në punime të tjera të ngjashme, mund të konstatohet se autizmi është një faktor risku i pavarur për zhvillimin e hershëm të periodontitit.

Implikimet klinike

Shëndeti oral duhet të monitorohet nga afër tek adoleshentët me autizëm. Studimet e ardhshme duhet të hetojnë patogjenezën e përbashkët midis periodontitit dhe ASD-së.

Për më shumë informacion:

• Ferrazzano GF, Salerno C, Bravaccio C, Ingenito A, Sangianantoni G, Cantile T. Autism spectrum disorders and oral health status: review of the literature. Eur J Paediatr Dent 2020;21(1):9-12.
• Corridore D, Zumbo G, Corvino I et al. Prevalence of oral disease and treatment types proposed to children affected by autistic spectrum disorder in pediatric dentistry: a systematic review. Clin Ter 2020;171(3):e275-82.
• Jaber MA. Dental caries experience, oral health status and treatment needs of dental patients with autism. J Appl Oral Sci 2011;19(3):212-7.
• Shih-Jen Tsai, Ju-Wei Hsu, Kai-Lin Huang, Ya-Mei Bai, Tung-Ping Su, Tzeng-Ji Chen, Mu-Hong Chen. Autism spectrum disorder and periodontitis risk: a cohort study of 38,203 adolescents. J Am Dent Assoc giugno 2023;154(6):479-85.