Kalcifikimet e pulpës dentare. Hipoteza të reja për formimin e tyre

Kalcifikimet e pulpës (PC) gjenden shpesh brenda dhomave të pulpës dhe kanaleve të rrënjës, duke e bërë trajtimin endodontik edhe më sfidues.

Kalcifikimet e pulpës janë mikroskopikisht të dukshme te më shumë se 50% e dhëmbëve te të rinjtë dhe në gati 100% të dhëmbëve te njerëzit mbi 50 vjeç. Kjo mund të çojë në hipotezën se PC-të janë një sëmundje degjenerative e lidhur me moshën.

Disa studime të literaturës kanë raportuar faktorë të ndryshëm rreziku për kalcifikimin e indeve endodontike, si nivelet e glukozës, kariesi, traumat e ndryshme, trajtimi ortodontik, administrimi i statinave dhe kortikosteroideve, disa sëmundje sistemike dhe disa sëmundje gjenetike.

Pulpa dentare është një ind mezenkimal i inervuar dendur nga fibrat shqisore. Megjithatë, disa studime të literaturës sugjerojnë se nervat ndijor luajnë një rol të rëndësishëm në formimin dhe mineralizimin e indeve të forta të dhëmbëve.

Kalcifikimet e pulpës (PC) shpesh shfaqen në lidhje të fortë me tufat e fibrave nervore, duke treguar një rol potencialisht të rëndësishëm të nervave dentarë në formimin e PC-ve. Për më tepër, meqenëse peptidi i lidhur me gjenin e kalcitoninës (CGRP) sekretohet nga fibrat nervore shqisore, ai është i përfshirë në formimin fiziologjik dhe patologjik të kockave, prandaj mund të ndodhë që inflamacioni/irritimi kronik i nervave ndijor të nxisë fillimin e kalcifikimeve.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një studim laboratorik të kryer te minjtë, që do të publikohet së shpejti në "Journal of Endodontics", autorët kanë përcaktuar nëse inflamacioni/irritimi kronik i nervave ndijor mund të nxisë fillimin e kalcifikimeve të pulpës (PC).

Autorët krijuan një model të inflamacionit/irritimit të nervit ndijor alveolar inferior (IAN) nga lidhja e të njëjtit dhe reagimi ndaj rregullimit të fytyrës u analizua dhe u konsiderua si një masë e ndjesisë së dhimbjes në këto kafshë.

Tetëmbëdhjetë minjtë Wistar 8-9 javësh u ndanë rastësisht në tre grupe:
Grupi 1 ose grupi i kontrollit pa trajtim;
Grupi 2 ose grupi operativ i simulimit pa kufizim nga lidhja kronike e nervit alveolar inferior IAN;
Grupi 3 ose grupi i trajtimi të shtrëngimit kronik të nervit alveolar inferior IAN (IAN-CCI) me lidhje.

Në grupin 3 minjtë u anestezuan dhe iu bë një prerje horizontale ekstra-orale, u ekspozua muskuli maseter dhe më pas kocka. Korteksi i ramusit mandibular u hoq me gërvishtje dhe u kryen 4 ligatura rreth IAN-it në afërsi të foramenit mandibular.

Në fund, muskuli maseter dhe lëkura u qepën dhe minjve iu injektuan një antibiotik për 3 ditë për të parandaluar infeksionin. Në Grupin 2 u ekspozua IAN dhe të njëjtat procedura si në Grupin 3 u kryen pa aplikuar ligaturat.

Kalcifikimet e pulpës u përcaktuan me imazhe dhe analiza histologjike dy muaj pas operacionit.

Rezultatet

Minjtë në Grupin 3 (IAN-CCI) shfaqën sjellje spontane të lidhura me dhimbjen. Analiza imazherike dhe histologjike tregoi më shumë grimca të kalcifikuara në molarët e parë dhe të dytë të inervuar nga IAN 60 ditë pas acarimit të këtij të fundit nga ligaturat.

Këto masa të kalcifikuara kishin strukturë të ngjashme me dentinën dhe përmbanin tubula të rrallë dhe të orientuar në mënyrë të çrregullt.

Krahasuar me grupet 1 dhe 2, odontoblastet gjenden në periferi të pulpës së rrënjës të rreshtuar përgjatë një shtrese më të trashë predentine. Për më tepër, më shumë nerva CGRP-pozitive të peptideve të lidhura me kalcitoninën në grupin 3 IAN-CCI.

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij studimi, të cilat duhet të konfirmohen në punime të tjera të ngjashme, mund të konkludohet se inflamacioni/irritimi i nervit ndijor IAN nxit formimin e PC-ve dhe rritja e densitetit të fibrave të imunoetiketuara me CGRP ndoshta kontribuon në këtë proces.
Kjo nxjerr në pah rëndësinë e nervave ndijor dentarë në formimin e kalcifikimeve pulpale.

Implikimet klinike

PC-të janë një çrregullim multifaktorial me patogjenezë të pasigurt dhe shpesh duket se ka një korrelacion të fortë me vendndodhjen e trakteve nervore në indin e pulpës dentare.

Studimi aktual zbuloi se acarimi i dëmshëm i nervave ndijor promovon PC-të dhe peptidi i lidhur me gjenet e kalcitoninës ka të ngjarë të kontribuojë në këtë proces. Midis tyre, neuropeptidet, veçanërisht peptidi CGRP i lidhur me gjenin e kalcitoninës, i çliruar nga nervat ndijor periferik, janë të përfshirë fuqishëm në patogjenezën e osifikimit heteropik neurologjik (HO).

Studimet e mëparshme kanë sugjeruar që niveli i shprehjes së CGRP është më i lartë te dhëmbët e prekur nga kariesi, të traumatizuar ose të trajtuar ortodontikisht dhe të gjithë këta faktorë mund të kontribuojnë në një incidencë më të lartë të kalcifikimeve pulpale.

Është e nevojshme të merret në konsideratë se CGRP luan një rol jetik në formimin e PC-ve duke siguruar një mjedis pro-kalcifik pas acarimit të nervit ndijor dentar.

Për më shumë informacion:

Chaoning Zhan, Minchun Huang, Jiao Zeng, Ting Chen, Yanli Lu, Junyang Chen, Xinzhu Li, Linying Yin, Xiaojun Yang, Jin Hou. Irritation of dental sensory nerves promotes the occurrence of pulp calcification. J Endod 2023 Feb 8;S0099-2399(23)00003-1. doi: 10.1016/j.joen.2023.01.001.