Menaxhimi i dhimbjes pas një trajtimi kanalar

Një nga problemet më të mëdha me të cilin duhet të ballafaqohet stomatologu pas një trajtimi kanalar është menaxhimi i dhimbjes post-operative te pacienti. Fillimi i dhimbjes pas këtyre llojeve të trajtimit mund të shkaktohet nga shkaqe të ndryshme si: pamjaftueshmëria e instrumenteve kanalare, nxjerrja e ujit, ose e mjekimit të mundshëm kanalar të vendosur gjatë seancave, një mbivendosje e dhëmbëve të nofullës së sipërme tek ata të nofullës së poshtme gjatë mbylljes së gojës, prania e dhimbjes para-operative dhe nxjerrja apikale e copëzave që kanë mbetur nga manovrat për formim si dhe qartësia apikale.

Por a mund ta shmanget ose të paktën të reduktohet dhimbjen post-operative te pacientët?

Në dekadat e fundit endodoncia ka bërë hapa gjigandë duke kaluar nga metodika të instrumentimit kanalar manual tek ato rrotulluese me nikel titan. Mes instrumenteve rrotulluese me nikel titan të përdorura më gjerësisht janë Pro-Taper, që parashikojnë një sekuencë me 6 instrumente kanalare, mes të cilave SX mund të krahasohet me gates dhe përdoret si instrument i parë i serisë pre-flaring të kurorës së dhëmbit. Së fundi janë futur në treg metodika instrumentimi rrotullues me nikel titan vetëm me një instrument. Ndër këto instrumentet e fundit kemi WaveOne (Dentsply Maillefer, Ballaigues, Zvicër) që paraqesin një sistem alternativ të instrumenteve me një rresht M-Wire, me avantazhet e mundshme që përfshijnë një numër të reduktuar të instrumenteve që duhen përdorur me një thjeshtësim që pason metodikën, me kosto më të ulët, reduktim të stresit të instrumentit për punimin e kanalit, aftësi më të mirë të qendërzimit kanalar dhe eliminimin e kontaminimit të kryqëzuar që shoqërohet për përdorimin e instumenteve njëpërdorimshe.

Në një studim të botuar te Journal of Endodontics është hetuar nëse mund të ketë diferenca të dhimbjes post-operative pas një trajtimi kanalar të kryer me metodikat Pro-taper krahasuar me atë që pason një trajtim endodontik të kryer me metodikën WareOne.
Autorët kanë përfshirë në studimin e tyre dyzet e dy pacientë me moshë nga 15-55 vjeç me diagnozë të pulpitit së pakthyeshëm. Pacientët nuk referuan ndonjë simptomatologji para trajtimit dhe të gjithë kanalet e rrënjëve paraqisnin një lakim deri në 25°, i matur sipas metodës së Schneider.

Kriteret e përjashtimit janë: konsumi i çfarëdo lloj medikamenti përpara trajtimit, prania e përthithjes së brendshme ose të jashtme, beanza apikale, prania e fistulave, kontraktimi i muskujve që pengojnë mbylljen e nofullave, ankylosis i brendshëm, tregues periodontal me pikë më të vogla se 3, sëmundje sistemike të veçanta, keqpozicionimi i dhëmbëve, traumat paraardhëse, mungesa e pajtueshmërisë me pacientin, intoleranca e pacientit ndaj barnave anti-inflamatore jo steroide, pacientet shtatzëna dhe sigurisht dhëmbët që kërkojnë ritrajtim endodontik. Pacientët janë caktuar rastësisht te njëri nga grupet e trajtimit:

Grupi 1: trajtim endodontik të kryer me Pro-taper
Grupi 2: trajtim endodontik të kryer me WaveOne

Trajtimi i kanalit të rrënjës në të dy rastet është kryer me dy seanca dhe është vlerësuar nëpërmjet një shkalle vlerësimi numerike (NRS) pas çdo seksioni, gjendja e dhimbjes derisa është arritur lehtësimi i plotë nga dhimbja. Është regjistruar konsumi i analgjezikëve, kohëzgjatja e dhimbjes dhe koha e nevojshme për kryerjen e trajtimit kanalar.

Rezultatet

Rezultati i dhimbjes mesatare sipas shkallës NRS i referuar nga pacientët dhe zgjatja e dhimbjes janë në mënyrë të konsiderueshme më të larta se grupi WaveOne pas seancës së parë (P>.05). Te të gjitha grupet rezultatet e dhimbjes mesatare janë parë 6 orë pas çdo seance terapeutike.
Koha që ishte e nevojshme për trajtimet kanalare është rezultat në mënyrë të konsiderueshme më i shkurtër te WaveOne (P<.001). Këto rezultate mund të jenë për shkak se ProTaper janë më pak agresiv se WaveOne në brendësi të kanaleve dhe prodhojnë nxjerrje më të vogël të mbetjeve te maja. Edhe Burklein dhe Schafer 2012 kanë treguar që sekuenca e plotë e instrumentimit rrotullues lidhet me një sasi më të vogël nxjerrjeje të mbetjeve apikale në krahasim me përdorimin e një sistemi reciprok me një rresht të vetëm.

Rrotullimi i vazhdueshëm duket se garanton një transport më të mirë të kurorës së dhëmbit të chip dentinal dhe mbetjeve, duke vepruar si një mekanizëm shkarkimi, që pasohet me një nxjerrje më të vogël apikale të tyre. Kjo mund të shpjegojë intensitetin më të madh të dhimbjes, konsumin më të madh të analgjezikëve dhe zgjatjen më të madhe të dhimbjes te grupi i WaveOne. Përveç kësaj, në teknikën e instrumentimit WaveOne me një rresht, rreshti i përdorur është relativisht i ashpër, me një ngushtim të konsiderueshëm dhe që zhvendoset në mënyrë apikale derisa arrin gjatësinë e punimit. Kjo metodë mund të krijojë një efekt piston dhe të shtyjë më lehtësisht mbetjet nëpërmjet foramen apikal.

Përveç instrumentimit WaveOne nuk parashikon fazën e zgjerimit të hershëm të kurorës; ndërsa në metodologjinë ProTaper rreshti Sx përdoret fillimisht për të marrë një pre-flaring të kurorës. Është treguar që teknika crown-down shoqërohet me një nxjerrje më të vogël të mbetjeve në krahasim me teknikat e tjera të instrumentimit. Prandaj është e mundur që falë fazës pre-flaring të parashikuar në instrumentimin me Protaper prodhohet një dhimbje më e vogël post-operative për shkak të një nxjerrjeje më të vogël të mbetjeve.

Për më shumë informacion:

S. Burklein, E. Schafer Apically extruded debris with reciprocating single-file and full-sequence rotary instrumentation systems J Endod, 38 (2012), pp. 850-852
- M.A. al-Omari, P.M. Dummer Canal blockage and debris extrusion with eight preparation techniques J Endod, 21 (1995), pp. 154-158
- Nekoofar MH, Sheykhrezae MS, Meraji N, Jamee A, Shirvani A, Jamee J, Dummer PM Comparison of the effect of root canal preparation by using WaveOne and ProTaper on postoperative pain: a randomized clinical trial. J Endod. 2015 May;41(5):575-8