Restaurime direkte versus restaurime indirekte në dhëmbë të trajtuar në mënyrë endodontike

Cilat kushtojnë më shumë për pacientin me kalimin e viteve?

Nga Figini Lara

Molarët e trajtuar në mënyrë endodontike mund të rindërtohen nëpërmjet restaurimeve direkte me kompozita në rezinë (RBC) ose si alternativë, me restaurime indirekte, pra kurora plotësisht parciale (FC/PC) të realizuara në metal ose porcelan ose me të dy materialet. Restaurimet direkte kërkojnë vetëm një takim, janë shumë estetike me kosto të limituara për pacientin. Restaurimet indirekte kërkojnë disa takime me kosto trajtimi më të larta.

Të dhënat e literaturës dëshmojnë se dhëmbët e trajtuar në mënyrë endodontike - të restauruar me përdorimin e FC/PC - tregojnë, në distancë kohore një rezistencë më të madhe ndaj frakturës në krahasim me ato të ndërtuara me kompozita direkte (Cobankara, 2008) dhe risqe e komplikime më të vogla si protetike ashtu edhe endodontike (Dawson, 2017; Raedel, 2015).

Pra nëse fillimisht restaurimet direkte shfaqen nga ana ekonomike si ato me koston më të ulët, nuk do të thotë se rezistojnë edhe në kohë, sepse nëse më së shumti janë individë me fraktura dhe komplikime ato duhet të rishikohen apo madje të ribëhen, eventualitet që si nga ana ekonomike ashtu dhe biologjike ka një kosto shtesë për pacientin që duhet t'i shtohet asaj që është mbajtur tashmë fillimisht.

Tipologjia e kërkimit dhe mënyra e analizimit
Në një studim gjerman të publikuar në Journal of Dentistry, tetor 2018 analizohen kostot në raport me efikasitetin e restaurimeve direkte në krahasim me ato indirekte në distancë kohe në molarët e trajtuar në mënyrë endodontike. Autorët kanë eksploruar komplikimet e raportuara në studime të ndryshme grupi apo rishikime sistematike.

Kostot janë vlerësuar duke përdorur tarifat e sigurimeve publike dhe private gjermane. Një model i Markov është ndërtuar për të vlerësuar në distancë kohe një molar të trajtuar në mënyrë endodontike, të rindërtuar me restaurime të ndryshme në një pacient 50 vjeçar gjatë rrjedhës së tij të jetës. Është ekzaminuar koha e zgjatjes për çdo restaurim dhe në harkun e kohës sa herë është dashur që të ndërhyjmë në restaurimin e radhës duke mbledhur kostot relative.

Rezultate
RBC me kalimin e kohës kanë rezultuar më pak të kushtueshme se restaurimet indirekte FC/PC (749 euro të shpenzuara gjatë viteve të qëndrimit të dhëmbit të mbushur në fjalë, kundrejt 782 eurove për ato indirekt), por dhe më pak efikas (22 vjet nga qëndrimi i elementit dentar të mbushur në fjalë, kundrejt 24 viteve për ato indirekt). Raporti kosto-efikasitet në rritje ka rezultuar të jetë prej 10,80 euro/vit.

Në rastin kur janë zëvendësuar dhëmbët natyralë të mbushur restaurimet RBC kanë rezultuar shumë më ekonomike (raportet kosto-efikasitet në rritje me 52,95 euro/vit). Në rastin në të cilin janë zëvendësuar dhëmbët në fjalë, FC ka rezultuar të jetë si më efikasi ashtu dhe më pak i kushtueshmi.

Konkluzione
Nga të dhënat e këtij studimi restaurimet direkte në kompozitë te dhëmbët e trajtuar në mënyrë endodontike tregojnë kosto më të ulëta por dhe efikasitet më të vogël në krahasim me restaurimet indirekte FC/PC. Si pasojë raporti kosto-efikasitet i të dyja strategjive varet nga disponueshmëria ekonomike e pacientëve që mund të zgjedhin nëse duan të harxhojnë më pak menjëherë apo të kenë një rikonstruksion efikas dhe që zgjat më shumë në kohë.

Implikime klinike
Pacientët e predispozuar për të paguar një çmim më të madh fillimisht për të rikonstruktuar dhëmbët e trajtuar në mënyrë endodontike duke zgjedhur formulën e restaurimeve indirekte FC/PC mund të hasin që kjo, në një distancë të gjatë kohe, është zgjedhja më ekonomike, pasi pavarësisht disavantazhit të kostos fillestare - dukshëm më e madhe se ajo e restaurimeve indirekte në krahasim me ato direkte - në një analizë me kalimin e viteve, kostot finale janë ulur, sepse është më e vogël nevoja e ndërhyrjeve për riparimin apo ribërjen integrale të restaurimit për të ruajtur elementin dentar më gjatë.

Klinikisht një numër i madh faktorësh që lidhen me elementin dentar në fjalë dhe me vetë pacientin duhet të merren në konsideratë në procesin vendimmarrës.

Për më tepër:
• Cobankara FK, Unlu N, Cetin AR, Ozkan, HB. The effect of different restoration techniques on the fracture resistance of endodontically-treated molars. Oper Dent 2008;33(5):526-33.
• Dawson VS, Isberg PE, Kvist T, Fransson H. Further treatments of root-filled teeth in the swedish adult population: A comparison of teeth restored with direct and indirect coronal restorations. J Endod 2017;43(9):1428-32.
• Raedel M, Hartmann A, Bohm S, Walter MH. Three-year outcomes of root canal treatment: mining an insurance database. J Dent 2015;43(4):412-7.
• Schwendicke F, Stolpe M. Restoring root-canal treated molars: Cost-effectiveness-analysis of direct versus indirect restorations. J Dent 2018 Oct;77:37-42.

Përktheu: Erjola Taga