Kolutorët oralë: citotoksina dhe aktiviteti antimikrobik. Rezultatet nga analiza e 12 produkteve

Sipas ingredientëve që përmbajnë kolutorët oralë mund të përdoren si për të reduktuar ngarkesën mikrobike në kavitetin oral në rastet e gingivitit dhe për të kontrolluar pllakën bakteriale supragingivale në rastet e ndërhyrjeve kirurgjikale dhe periodontale, si për ekstraksionet ose vendosjen e implanteve (para dhe pas trajtimit), si dhe në nivel "kozmetik", kryesisht për të freskuar frymën. Mukoza orale vihet në kontakt me kolutorin kur kryhen shpëlarjet; në veçanti në rastet e lezioneve kolutori vihet në kontakt dhe me indin e poshtëm lidhor gingival, ja përse është mirë që të dihet nëse produktet mund të kenë efekte citotoksike. Edhe pse rrallë herë janë raportuar në literaturë, efektet anësore që shkaktohen nga përdorimi i kolutorëve ekzistojnë dhe mund të krijojnë edhe reaksione alergjike serioze.

Formulimet standarde të kolutorëve janë të integruara me kloheksidinë diglukonat, etanol, vajra esencial dhe detergjentë. Mund të përmbajnë dhe glukokortikoidë anti-inflamatorë dhe aloe vera, antiseptikë si lidokaina dhe morfina, nystatin antifungale, antistamina difenildramina dhe antimikrobikë të ndryshëm.
Mund të përmbajnë dhe substanca kimike si glicerina si humektant, benzoati i sodiumit si zbutës, aroma, ngjyrues dhe emulsionues që shërbejnë si stabilizatorë. Për shkak të kompleksit cocktail të substancave që përmbahen, përgjithësisht për kolutorët, dihet shumë pak nga eksperimentimet shkencore rreth citotoksicitetit dhe aktivitetit antimikrobik të tyre.

Klorheksidina është një antibakterial i fortë që ka një efikasitet të veçantë te mikroorganizmat si Actinomyces naeslundii, Veillonella dispar, Prevotella nigrescens dhe streptokokët. Klorheksidina CHX është parë se zotëron edhe një farë citotoksiciteti për fibroblastet gingivale humane siç është raportuar nga John et al. në 2014. Etanoli është pjesërisht efikas kundër mikroorganizmave oralë dhe më specifikisht ka dëshmuar një aktivitet antimikrobik kundër qelizave planktonike të Streptococcus mutans mbi sipërfaqen e briketave ortodontike. Sodiumi dodecyl sulfat në fakt është një detergjent pa aktivitet antibakterial të raportuar dhe komponentët e tjerë si pegilatet e hidrogjenizuar dhe vajrat janë detergjentë të përdorur në industrinë kozmetike me asnjë aktivitet antibakterial të raportuar [Jang 2015], por me një impakt negativ në vitalitetin e keratinociteve [Maupas 2011]. Edhe kloruri i cetilpiridinium, që ka një farë aktiviteti antimikrobik ka një impakt negativ në vitalitetin e fibroblastit L929 [Fromm-Dornieden 2015].

Në një studim të kohëve të fundit të publikuar në BioMed Research International Volume 2017 merren në konsideratë efekte anibakteriale dhe citotoksiciteti i disa kolutorëve oralë. Tre linja qelizore të ndryshme, duke përfshirë fibroblastet primare gingivale, qelizat epiteliale dhe qelizat L929, janë ekspozuar me një duzinë kolutorësh të ndryshëm. Efektet antibakteriale janë studiuar duke përdorur pesë mikroorganizma të ndryshëm oralë e që lidhen me sëmundjen periodontale (Actinomyces naeslundii, Streptococcus gordonii, Porphyromonas gingivalis, Fusobacterium nucleatum e Tannerella forsythia).
Kolutorët e testuar janë si më poshtë:
• Mundsp¨ulung Hauschka (etanol)
• Emofluor (sodium dodecyl sulfat, fluorur i sodiumit 250 ppm)
• Parodentosan oral rinse Tentan (0.05% klorheksidinë, etanol)
• Listerine Total Care Johnson & Johnson (etanol, sodium dodecyl sulfat, vaj i hidrogjenizuar)
• Tebodont Mundsp¨ulung Dr.Ëild (vaj i hidrogjenizuar)
• Dontodent dm-drogerie markt (Cocamidopropil - betadine)
• Meridol GABA (vaj i hidrogjenizuar, fluorur sodiumi 250 ppm)
• Meridol med GABA (0.2% klorheksidinë)
• Sensodyne GlaxoSmithKline (etanol, vaj i hidrogjenizuar, cetylpyridinium chloride, fluorur sodiumi 217 ppm)
• One Drop only One Drop Only (vaj i hidrogjenizuar, cetylpyridinium chloride)
• Elmex sensitive professional GABA (vaj i hidrogjenizuar, fluorur sodiumi 250 ppm)
• Elmex professional eroision (vaj i hidrogjenizuar, Cocamidopropil - betaine, fluorur i sodiumit 500 ppm)
Rezultatet e shfaqura nga ky studim janë si vijon.

Qelizat kanë mbetur të gjitha vitale pas ekspozimit ndaj kolutorëve oralë të përdorur vetëm për qëllime kozmetike. Efektet citotoksike të moderuara janë vërejtur për kolutorë që përmbajnë 0,05% klorheksidinë, etanol ose vaj recini të hidrogjenizuar pegilat dhe dodecyl sulfat sodiumi. Shpëlarje të tjera orale që përmbajnë 0,2% klorheksidinë dhe cocamidopropil betanine kanë treguar një aktivitet të fortë citotoksik dhe antimikrobik. Citotoksicitet i fortë por aktivitet i moderuar antimikrobik janë vënë re te kolutorët që përmbajnë kluorur të cetilpiridinës.
Të dhënat in vitro të këtij studimi tregojnë se risqet orale janë heterogjene dhe se është mirë që stomatologu të njohë efektet citotoksike të kolutorëve që jep me recetë.

Nën kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore Shkencore Odontoiatria33

Bibliografia
• G. John, J. Becker, and F. Schwarz, Effects of taurolidine and chlorhexidine on SaOS-2 cells and human gingival fibroblasts grown on implant surfaces, The International journal of oral & maxillofacial implants, vol. 29, no. 3, pp. 728-734, 2014.
• H.-J. Jang, C. Y. Shin, and K.-B. Kim, Safety evaluation of polyethylene glycol (PEG) compounds for cosmetic use, Toxicological Research, vol. 31, no. 2, pp. 105-136, 2015.
• C. Maupas, B. Moulari, A. B´eduneau, A. Lamprecht, and Y.Pellequer, Surfactant dependent toxicity of lipid nanocapsules in HaCaT cells, International Journal of Pharmaceutics, vol. 411, no. 1-2, pp. 136-141, 2011.
• C. Fromm-Dornieden, J.-D. Rembe, N. Sch¨afer, J. B¨ohm and E. K. Stuermer, Cetylpyridinium chloride and miramistin as antiseptic substances in chronic wound management - prospects and limitations, Journal of Medical Microbiology, vol. 64, no. 4, pp. 407-414, 2015.
• HD. Müller, S. Eick, A. Moritz, A. Lussi, R. Gruber. Cytotoxicity and Antimicrobial Activity of Oral Rinses In Vitro. BioMed Research International Volume 2017, Article ID 4019723, 9 pages

Përktheu: Erjola Taga