Tumori në kokë dhe qafë: si ndryshon cilësia e jetës së pacientëve dhe në cilat aspekte?

Përballë rasteve të tumoreve në kokë dhe qafë (HNC) evidentohen domosdoshmërisht ndikime negative në cilësinë e jetës qoftë në momentin e diagnozës qoftë gjatë trajtimit. Impaktet negative mund të jenë funksionale, emotive, sociale dhe fizike.
Trajtimi i HNC varion në bazë të histologjisë së tij, tipit, pozicionit dhe fazës klinike. Trajtimet kryesore janë kirurgjia, radioterapia dhe kimioterapia. Studime të ndryshme në literaturë diskutojnë impaktin që HNC ka mbi cilësinë e jetës së pacientëve të prekur në momentin e diagnozës ose gjatë trajtimit, por pa vlerësuar ndryshimet në cilësinë e jetës së këtyre pacientëve gjatë periudhës së ndërmjetme.
Në një studim të publikuar në Oral Surgery Medicine Oral Patology and Oral Radiology në mars 2017 hetohet pikërisht për cilësinë e jetës së pacientëve me HNC në këtë periudhë kohe dhe është konstatuar që parametrat që influencojnë cilësinë e jetës janë të ndryshëm në momentin e diagnozës dhe pas 3 muajsh. Prandaj masat për të përmirësuar cilësinë e jetës në këto rrethana duhet të jenë direkte në mënyrë të ndryshme nga momenti i diagnozës dhe pas trajtimit.

Të gjithë pacientët me diagnozë të çfarëdolloj HNC - je, të kryera ndërmjet nëntorit 2013 dhe marsit 2014 në Paraiba Assistance Foundation (FAP) të Campina Grande, PB, Brazil, janë ftuar të marrin pjesë në këtë studim longitudinal dhe me perspektivë. Janë përjashtuar pacientët me diagnozë të mëparshme histopatologjike ose me trajtim të mëparshëm për HNC. Pacientëve të përfshirë në studim i është kërkuar të plotësonin një pyetësor në 2 raste:
- në momentin e diagnostikimit të HNC dhe
- 3 muaj pas diagnostikimit.
Për të gjithë pacientët janë grumbulluar para së gjithash të dhënat socio-demografike dhe të dhënat e anamnezës.
Pyetësori (UW-QOL) përfshinte 16 pyetje që i përkisnin disa aspekteve të cilësisë së jetës. 12 pyetje që lidhen me ndryshimet e cilësisë së jetës në fusha specifike (dhimbja, pamja, argëtimi, gëlltitja, përtypja, të folurit, shija, pështyma, humori dhe ankthi), 1 pyetje kishte të bënte se me cilat nga zonat specifike të renditura më lart ishte modifikuar me rëndësi më të madhe në 7 ditët e fundit. 3 pyetje të përgjithshme ishin në lidhje me cilësinë e jetës në krahasim me muajin përpara zhvillimit të kancerit, shëndeti dhe lidhja e tij me cilësinë e jetës gjatë 7 ditëve të fundit dhe cilësia komplekse e jetës gjatë 7 ditëve të fundit.
Pyetësori përfshinte edhe një pyetje të hapur ku pacienti mund të shënonte aspekte të tjera që nuk ishin prekur nga pyetjet e vendosura.

Pas tre muajsh i është kërkuar këtyre pacientëve të plotësojnë përsëri këtë pyetësor dhe janë bërë analizat, konsideratat dhe krahasimet.
Rezultatet kanë qenë si në vijim:
Në momentin e diagnostikimit janë sinjalizuar më shumë përkeqësimi i humorit (68.89+/-=35.41) dhe rritja e ankthit (70.22 +/-= 32.99). Ndërsa pas 3 muajsh më të sinjalizuara kanë qenë vështirësia në mastikacion (71.11 +/-= 39.15) dhe të folurit (76.22+/-= 33.72). në periudhën e ndërmjetme midis diagnozës dhe trajtimit është paralajmëruar një përmirësim i dhimbjes (p = 0,013) dhe e humorit por një përkeqësim i gëlltitjes, mastikacionit, të folurit dhe pështymës.
Nga këto të dhëna mund të dalim në përfundimin që pacienti ndiqet dhe mbështet në mënyrë të ndryshme në varësi të momentit. Në momentin e diagnozës nevojitet më shumë ndihmë nga pikëpamja psikologjike, ndërsa në muajt pasues më shumë nga specialistët dhe patologët oralë.

Nën kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore Shkencore e Odontoiatria33

Bibliografia: Prospective evaluation of quality of life in patients with head and neck cancer Rogéria Lucio de Oliveira, Rafaelle Ferreira dos Santos, Sérgio Henrique Gonçalves de Carvalho, Gustavo Gomes Agripino, Marcela Maria Nery Canto, Marianne de Vasconcelos Carvalho, Sandra Aparecida Marinho, Marina Gallottini, e Dmitry José de Santana Sarment Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol 2017;123:350-357

Përktheu: Valbona Spahia