Komplikacionet e piercing oral dhe roli i stomatologut në parandalimin e tyre: rishikimi i literaturës

L. Giannini, L. Pisani, G. Galbiati, C. Maspero, G. Farronato

1. HYRJE
Termi "piercing" tregon një praktikë të kryer me qëllim që të futet një bizhuteri në një pjesë të shpuar në lëkurë nëpërmjet ageve, përgjithësisht pa anestezi.
Ka piercing me forma të ndryshme që vendosen në pjesë të ndryshme të trupit dhe në veçanti në nivel oral. Bizhuteritë janë me materiale hipoalergjike dhe jo toksike si për shembull floriri 14 ose 18 K, titani, çeliku i paoksidueshëm ose akriliku.
Qëllimi i këtij punimi është që të ilustrojë komplikacionet kryesore lokale dhe sistemike që lidhen me piercing oral si dhe përshkrimi i rolit të stomatologut dhe higjenistit dentar në kujdesin, instruksionin dhe motivimin për higjienën orale të pacientit. Gjithashtu theksohet sesi këto figura janë themelore në parandalimin dhe trajtimin e infeksioneve më të zakonshme që lidhen me piercing sidomos në kushtet e prekariesit të higjienës orale.

2. MATERIALE DHE METODA
Është kryer një rishikim sistematik i literaturës nëpërmjet bankës së të dhënave Medline (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed). Për të kryer kërkimin janë përdorur fjalët e mëposhtme: "oral piercing" (piercing oral), "piercing and complications" (piercing dhe komplikacione), "piercing and hygiene" (piercing dhe higjiena). Midis artikujve që janë gjetur janë seleksionuar ato që janë publikuar midis vitit 1988 dhe 2012. Janë marrë në konsideratë punime origjinale, rishikime dhe raporte të rasteve, qoftë në formë abstrakti qoftë në formë teksti të plotë. Pra janë ekzaminuar punimet relative me praktikën e piercing oral dhe pasojave të tij të mundshme, si dhe punimet që i dedikoheshin rolit të stomatologut dhe higjenistit në fushën e parandalimit, me një total prej 50 artikujsh.

3. REZULTATE
3.1 PIERCING TË PËRDORUR NË ZGAVRËN E GOJËS
Piercing që aplikohen më shpesh në zonën orale dhe periorale janë captive-bead ring, labret dhe barbell.
• Captive bead-ring është një unazë e hapur në ekstremitetet e së cilës vihet një sferë metalike; është shumë e përdorur si piercing primar në zonën labiale sepse është i lehtë për t'u pastruar dhe nuk përkeqëson edemën fillestare.
• Labret është një shufër metalike me pjesë të rrumbullakëta dhe me gjatësi të ndryshme që në një ekstremitet ka një disk metalik të fiksuar dhe në ekstremitetin tjetër një sferë ose një topth që mund të hiqet për të lejuar vendosjen apo heqjen e bizhuterisë. Aktualisht është shumë i përhapur për piercing lingual dorso-ventral dhe në zonën perilabiale.
• Barbell është i ndryshëm nga labret nga forma sferike fikse e ekstremiteve.
Pjesët që zgjidhen për kryerjen e piercing në nivelin oral janë buzët dhe gjuha, që ndiqen nga faqet, uvula dhe frenulum lingual.
Piercing labial vihet përgjithësisht në buzën e poshtme afër qosheve të buzëve ose në pjesën midis buzës dhe mjekrës. Piercing lingual mund të jetë dorso-ventral ose dorso-lateral. Lëvizja e shpeshtë e gjuhës bën që shërimi indor të bëhet për një kohë më të gjatë se në pjesët e tjera orale, përafërsisht 4 - 6 javë. Piercing në faqe vihet përgjithësisht në nivelin e gropëzave të faqeve dhe duhet të jetë gjithmonë përpara molarit të parë për të minimizuar riskun e lezioneve në gjëndrën e Stenone. Më pak i përhapur është piercing në uvula për shkak të vështirësisë së vendosjes së bizhusë si dhe rrezikun se mund të gëlltitet. Një studim i Boardman, pohon se nga pikëpamja statistikore piercing në faqe lidhet më shpesh me komplikacionet në krahasim me piercing lingual. Piercing lingual dorso-lateral është ai që sjell më shumë rreziqe për pezmatim dhe vaskularizim të gjuhës; ai mund të dëmtojë një enë gjaku, me rëndësi dhe të rritë rrezikun për infeksion.

3.2 KOMPLIKACIONET E PIERCING ORAL
Në literaturë janë sjellë komplikacione të shumta që lidhen me piercing oral: nga infeksionet topike tek infeksionet sistemike më të rrezikshme (virusi i imunodeficiencës humane ose HIV, hepatiti B dhe C, tetanosi, tuberkulozi) që dëmtojnë rëndë cilësinë e jetës së individit.
Të tilla komplikacione mund të vijnë si pasojë e manovrave të vendosjes së piercing ose të qëndrimit të tij për një kohë të gjatë në zgavrën orale.

 Komplikacionet që lidhen me hapjen e vrimës për vendosjen e vëthit
Gjatë hapjes së vrimës për vendosjen e piercing është e mundur të shihet shfaqja e gjakosjes lokale që në një zonë me shumë enë gjaku si gjuha, mund të çojë në një hemorragji më të madhe. Pra është thelbësore vendosja e piercing nga një person shumë profesionist. Gjakrrjedhja nuk është komplikacioni më i shpeshtë i piercing lingual, por ju intereson shumë personave të dëmtuar, prandaj dhe rekomandohet të hetohet anamneza hemorragjike e individit. Komplikacionet që lidhen me piercing në gjuhë mund të shfaqen edhe me deficite në ndjeshmëri, deficite motorike apo në shije duke qenë se gjuha është e mbushur me fibra motorike dhe ndjesore dhe janë më të shpeshta në piercing dorso-lateral në krahasim me atë dorso-ventral. Komplikacionet që lidhen me shpimin mund të jenë edhe sistemike prandaj duhet të respektohen norma specifike steriliteti për të evituar transmetimin e patologjive infektive si hepatiti B dhe C, infeksionet nga HIV, Virusi Herpes Simplex (HSV), Virusi Epstein-Barr (EBV) dhe Candida albicans, tetanosi, silifizi, tuberkulozi dhe endokarditi bakterial. Edhe pse disa nga këto infeksione nuk kanë pasoja të mëdha te pacientët e shëndetshëm, mund të prodhojnë efekte katastrofike ke pacientët e imunokompromentuar.

 Komplikacionet që lidhen me kohëzgjatjen e mbajtjes së piercing
Komplikacionet që lidhen me praninë e piercing në zonën orale apo periorale janë kryesisht lokale, në nivelin e mukozës. Shumë të shpeshta janë eritema, edema dhe inflamacioni lokal për shkak të traumës së mukozës nga piercing. Vështirësia e heqjes së mbetjeve të ushqimit dhe e mbajtjes së një higjiene optimale në pjesën e piercing përcakton krijimin e një ambienti ideal për grumbullimin e pllakës bakteriale dhe tartarit që pason me dhimbjet, halitosis, edemën, infeksionet lokale dhe gingivitin. Piercing lingual rezulton veçanërisht shkaktar për infeksionet nga Staphylococcus aureus, Streptokoku i grupit A dhe Pseudomonas aeruginosa. Prania e vëthit në zgavrën e gojës, veçanërisht në gjuhë, mund të interferojë me përtypjen, gëlltitjen dhe shqiptimin e fjalëve. Kontakti i vazhdueshëm i piercing me papilat linguale mund të provokojë ndryshime të vetë papilave duke reduktuar perceptimin e shijes. Edhe stimulimi i fluksit salivar që vjen si pasojë e futjes së një trupi të huaj në zgavrën e gojës është një komplikacion që është vënë re në shumë studime. Në rastin e piercing labial janë shumë të përhapura recesionet gingivale nga trauma dhe inflamacionet parodontale për shkak se disku metalik i vendosur në njërin ekstremitet të vëthit gjendet brenda zgavrës orale dhe është në kontakt me parodontin margjinal. Për shkak të traumave të vazhdueshme që provokohen nga vëthi është e mundur të ndodhin edhe humbje kockore të lokalizuara horizontale. Për shkak të piercing oral janë vënë re edhe trauma të elementëve dentarë nga tendenca që ka individi për të luajtur me vëthin si pasojë e zakoneve parafunksionale. Mund të ndodhin edhe fraktura, gërryerje apo shkëputje fragmentesh të smaltit që në disa raste përcaktojnë përfshirjen e pulpës dhe ndjeshmërinë e dhëmbëve.

4. DISKUTIME
Shoqëri të ndryshme stomatologjike, e para ndërmjet tyre American Dental Association, janë zyrtarisht kundër piercing oral për shkak të komplikacioneve të shumta që lidhen me to. Megjithatë duket se piercing është gjithnjë e më i përhapur. Populli nuk është gjithmonë i ndërgjegjshëm për implikimet e mundshme të një piercing oral dhe zakonisht nuk kërkon mendimin e një stomatologu për kryerjen e një praktike të tillë. Megjithëse stomatologët dhe higjenistët janë impenjuar që t'i dekurajojnë pacientët për vendosjen e një piercing, jo gjithmonë e arrijnë qëllimin e tyre. Detyra e tyre është që ta informojnë pacientin për pasojat e mundshme të piercing oral në nivelin e zgavrës së gojës, që ta bëjnë të përgjegjshëm që të mos nënvlerësojë simptomat e mundshme dhe t'i drejtohet sa më shpejt një strukture stomatologjike në rastin e fillimit të tyre. Stomatologu dhe higjenisti dentar luajnë një rol kyç në fushën e parandalimit duke e sensibilizuar pacientin përsa i përket rëndësisë së mbajtjes së një higjiene orale optimale, me qëllim që të ndalohet grumbullimi i pllakës bakteriale në zonën e vëthit, i cili prodhon një ambient ideal për shumimin e mikroorganizmave. Është treguar se sa më i madh të jetë vëthi aq më e keqe është gjendja e higjienës orale. Përveç kësaj duhani duket se luan një rol shtesë në grumbullimin e pllakës. Stomatologu duhet t'i japë disa këshilla dhe udhëzime pacientëve të tij që kanë vendosur një piercing në mënyrë që të ndalojë zhvillimin e infeksioneve:
 Pas kryerjes së piercing oral pacienti duhet të ndjekë një dietë me lëngje të ftohta për 24 orët e para, më pas një dietë me ushqime të buta. Për 5-7 ditë pas vendosjes së piercing duhet të evitohen ushqimet e forta, të nxehta apo pikante;
 Dhimbja, edema dhe fryrja janë të zakonshme 24 orët e para pas vendosjes së piercing dhe mund të ndihmojë shkrirja e kubave të akullit në gojë për të kufizuar fryrjen, por nëse dyshohet për fillim të infeksionit duhet të hiqet vëthi dhe të kryhet një vizitë te stomatologu në mënyrë që të merren antibiotikët e duhur;
 Pacienti nuk duhet të kryejë shpëlarje orale për 24 orët e para. Më pas gjatë periudhës së shërimit të indeve, duhet të fërkohet me kujdes me furçë pjesa e gjuhës që nuk është prekur nga shpimi dhe të bëhen shpëlarje me një kolutor me klorheksidinë 0,12% 2 ose 3 herë në ditë për 10 ditë. Klorheksidina diglukonat është efikase ndaj baktereve Gram-pozitive dhe Gram-negative dhe efekti i saj është në mënyrë të konsiderueshme më i madh në krahasim me agjentët e tjerë antibakterialë.
 Në ditët e para pas vendosjes së piercing, një xhel me bazë klorheksidine është në gjendje të kufizojë inflamacionin dhe infeksionin. Në prani të të tilla shenjave klinike mund të jetë e dobishme të aplikohet në sipërfaqet e prekura 2 herë në ditë për 5 ditë;
 Për të pastruar vëthin pacienti duhet ta heqë atë rregullisht dhe ta lajë me një solucion me klorheksidinë ose me furçë të butë;
 Pacienti duhet të mos konsumojë alkool, kafeinë apo duhan të paktën ditët e para pas vendosjes së piercing për të mos theksuar ënjtjen, gjakrrjedhjen apo për të mos dëmtuar turnover qelizor të mukozës orale;
 Sapo të zvogëlohet ënjtja vëthi duhet të zëvendësohet me një tjetër me përmasa më të vogla për të luftuar grumbullimin e pllakës bakteriale dhe fillimin e lezioneve të indeve të buta dhe të forta;
 Është e nevojshme që të mos preket zona e piercing, të mos luhet me vëthin dhe të mos përtypen çamçakëz në mënyrë që të ndalohen lezione të mundshme të indeve orale gjatë periudhës së shërimit.
Nga pikëpamja stomatologjike një pacient me piercing oral nuk ka nevojë për vëmendje të veçanta. Por vëthi duhet të hiqet patjetër gjatë ndërhyrjeve kirurgjikale orale dhe parodontale, për të garantuar asepsis sa më të madh të zgavrës së gojës, edhe gjatë kryerjes së radiografive intraorale për të evituar shfaqjen e artefakteve.

5. PËRFUNDIME
Përdorimi i piercing intraoral dhe perioral paraqet një praktikë me qëllime kryesisht estetike, por mundësisht të rrezikshme, duke qenë se lidhet me një seri komplikacionesh lokale dhe sistemike. Pra është themelore që pacientët të drejtohen në një praktikë të tillë duke qenë të paralajmëruar për risqet e mundshme dhe për parandalimin e tyre. Stomatologu dhe higjenisti dentar duhet të merren kryesisht me këtë kategori pacientësh që t'i sigurojnë atyre indikacionet dhe normat e sjelljes duke fiksuar kontrolle periodike për diagnozën e hershme të komplikacioneve të mundshme. Këto profesionistë luajnë një rol kryesor në ruajtjen e shëndetit oral dhe përgjithësisht të pacientëve me piercing. Mbajtja e një higjiene orale optimale është në fakt arma kryesore për të minimizuar riskun e komplikacioneve pas kryerjes së piercing oral.

Përktheu: Valbona Spahia