Lezionet periapikale. Krahasimi midis radiografive intraorale, tomografisë cone - beam dhe histologjisë

Lezionet periapikale janë patologji me origjinë odontogjene te dhëmbët të cilat diagnostikohen më shpesh. Gjendja shpesh përshkruhet si periodontit apikal. Faktori etiologjik është kolonizimi dhe prania e mikroorganizmave në sistemin e pulpës së dhëmbit (Nair 2000). Përgjigja e "të ftuarit" karakterizohet nga përthithja kockore me infeksione jashtë rrënjës së dhëmbit me zona që shfaqen shumë të dendura në radiografi. Pas trajtimit endodontik, lezioni periapikal duhet të shërohet me rigjenerimin e indeve të forta dhe rezolucionin e radiotransarencës.
Megjithatë, në disa raste, periodontiti apikal përsëritet herë pas here pavarësisht trajtimeve të sakta kanalare dhe duhet t'i drejtohet më parë një ritrajtimi endodontik dhe nëse pas kësaj manovre lezioni apikal nuk zgjidhet si problem duhet të sigurohet një trajtim kirurgjik apikal retrogard.

Lezionet periapikale mund të jenë me përmasa të vogla ose të mëdha dhe mund të jenë të rendit granumatoz ose cistike. Ende sot, nuk ekziston një metodë e vërtetuar për diferencimin paraoperativ të një granulome nga një cist i rrënjës. Biopsia, që ndiqet nga vlerësimi histopatologjik është "gold standart" për diagnozën përfundimtare të lezioneve apikale (Simon 2006, Trope 1989, Rosenberg 2010).
Në gjendjen aktuale për diagnozën e një lezioni periapikal, stomatologu ka në dispozicion radiografinë periapikale 2D, imazhet në 3D të siguruara nga tomografia e kompjuterizuar cone-beam (CBCT), e futur në 1998 dhe analizën histologjike që vjen nga biopsia.

Por nga një radiografi periapikale në 2D ose nga cone-beam më inovativ a mund të jepet diagnoza e sigurt e granulomës ose cistit? Dhe kur këto dy metodika japin rezultate koherente me ato që merren nga analiza histologjike?
Në një studim të Bornstein së fundmi të publikuar te Journal of Endodontics në qershor 2015 hetohet pikërisht kjo. Te ky punim pacientët janë regjistruar në mënyrë konsekutive dhe janë kryer radiografi periapikale (PR) para-operative dhe një tomografi cone-beam e kompjuterizuar e dhëmbit që do trajtohet me kirurgjinë apikale. Gjatë kirurgjisë apikale është marrë mostra për biopsi dhe indi i lezionit periapikal është analizuar në mënyrë histologjike nga dy ekzaminues. Diagnoza histologjike definitive është krahasuar pra me vlerësimet radiografike të bëra nga 4 vëzhgues. Rezultatet e marra janë si në vijim: Katër lezione janë përjashtuar gjatë punimeve, duke arritur në një numër përfundimtar me 58 raste të vlerësuara (31 gra dhe 27 burra, mosha mesatare=55vjeç). Diagnoza histologjike përfundimtare e lezioneve periapikale ka ekzaminuar praninë e 55 granulomave (94,8%) dhe 3 cisteve (5,2%). Analiza histologjike e mostrave të indit që vjen nga lezionet apikale ka shfaqur një marrëveshje gati të përsosur mes 2 ekspertëve vëzhgues me 94.83% (kappa=0.8011). Vlerësimi radiografik i krahasuar me gjetjet histologjike ka sjellë një mbivlerësim të cisteve, prej 28,4% (për cone-beam të kompjuterizuar në 3D) dhe të 20,7% (për radiografinë periapikale në 2D). Duke krahasuar lidhjen e diagnozës radiografike në 2D dhe 3D të 4 vëzhguesve me diagnozën histologjike përfundimtare është vënë re një marrëveshje e vogël.

Vetëm me analizën histologjike mund të merret një diagnozë përfundimtare diferencuese e sigurt për granulomën (me/pa epitel) dhe cistin. Me imazhet 2-dimensionale dhe 3-dimensionale radiografike mund të bëhet vetëm një tentativë e diagnozës provizore që duhet të konfirmohet me biopsinë. Për lezionet periapikale më të mëdha se 5 mm këshillohet biopsia për të vendosur nëse bëhet fjalë për granulomë apo lezion cistik.

Nën kujdesin e: Lara Figini, Koordinatore shkencore e Odontoiatria33.

Bibliografia:
- P.N. Nair Apical periodontitis: a dynamic encounter between root canal infection and host response Periodontol 2000, 13 (1997), pp. 121-148
- J.H. Simon, R. Enciso, J.M. Malfaz, et al.Differential diagnosis of large periapical lesions using cone-beam computed tomography measurements and biopsy J Endod, 32 (2006), pp. 833-837
- M. Trope, J. Pettigrew, J. Petras, et al.Differentiation of radicular cyst and granulomas using computerized tomography Endod Dent Traumatol, 5 (1989), pp. 69-72
- P.A. Rosenberg, J. Frisbie, J. Lee, et al. Evaluation of pathologists (histopathology) and radiologists (cone beam computed tomography) differentiating radicular cysts from granulomas J Endod, 36 (2010), pp. 423-428
- Comparison between Radiographic (2-dimensional and 3-dimensional) and Histologic Findings of Periapical Lesions Treated with Apical Surgery. Bornstein MM, Bingisser AC, Reichart PA, Sendi P, Bosshardt DD, von Arx T. J Endod. 2015 Jun;41(6):804-11. doi: 10.1016/j.joen.2015.01.015. Epub 2015 Apr 8.

Përktheu: Valbona Spahia