Stomatiti dhe aftet: shkaqet dhe kurat

Stomatiti aftoz është një proces inflamator i pjesëve të buta të zgavrës orale i karakterizuar nga formimi i plagëve të vogla ulceroze, të quajtura afte, në gingiva, qiellzë, gjuhë, sipërfaqet e brendshme të faqeve dhe buzët.

Shkaqet
Mund të varet nga higjena e dobët orale, nga përdorimi i aparaturave dhe protezave dentare, nga mikrotrauma në brendësi të gojës (kafshime etj) dhe nga rëniet e mbrojtjeve imunitare. Midis faktorëve të rriskut janë identifikuar edhe mungesa e folateve, të vitaminës B12 dhe hekurit, stresi, infeksione të tjera, ndryshime hormonale që lidhen me ciklin menstrual, radio dhe kimioterapia. Mund edhe të lidhet me celiakinë, sëmundjen Crohn dhe patologji të tjera me natyrë auto-imunitare.

Paraqitja dhe simptomat
Aftet mund të kenë përmasa të ndryshme, të jenë të izoluara ose grumbull, me formë rrethore ose vezake, të rrethuara nga një aureolë me ngjyrë të verdhë në të bardhë dhe të kuqe në qendër. Simptomat tipike janë djegie, dhimbje akute dhe bezdisje sidomos gjatë kohës së ngrënies ose përdorimit të furçës së dhëmbëve, halitosis, prodhimi i tepërt i pështymës. Edhe pse i ngjashëm nga pamja, stomatiti aftoz nuk ngatërrohet me "temperaturën" e buzëve (stomatiti me herpes) i mbështetur nga Herpes simplex. Flluskat e herpesit, që rriten nga jashtë gojës, në sipërfaqen e buzëve, në flegrat e hundës janë ngjitëse, stomatiti aftoz jo.

Terapia
Edhe në mungesë të trajtimit, dhimbja shumë e fortë ka si tendencë të zbutet me kalimin e ditëve dhe lezionet shërohen për dy javë. Te aftet mund të jetë e dobishme të aplikohen xhel mbrojtës me bazë lidokaine për të mpirë dhimbjen dhe të bëhen shpëlarje me shpëlarës goje me bazë klorheksidine. Në disa raste tregohet përdorimi i kortikosteroideve në nivel lokal duke i kushtuar vëmendje që të mos zhytet shkopi që ka prekur aften në shishen e barit. Te të rriturit, në rast përsëritjeje, përdoret lyerja me tetraciklinë e cila nuk duhet të kapërdihet poshtë por të mbahet te plaga.

Përkthimi: Valbona Spahia