Ankthi dentar dhe menaxhimi i tij

Ankthi ose frika nga dentisti (DA) ka qenë gjithmonë një problematikë që prek pacientët dhe mjekët stomatologë dhe në përgjithësi shkaktohet nga përvoja të mëparshme stomatologjike të...

Ankthi ose frika nga dentisti (DA) ka qenë gjithmonë një problematikë që prek pacientët dhe mjekët stomatologë dhe në përgjithësi shkaktohet nga përvoja të mëparshme stomatologjike të këqija, por mund të prekë edhe individë që nuk kanë marrë asnjëherë trajtim stomatologjik.

Norma mestare e DA-së te pacientët është afro 25%, me një shtrirje prej 6-75%. Shkaktarët e parë të frikës janë frezat, gjilpërat dhe heqjet e dhëmbëve.

Tensioni prek boshtin hipotalamus-hipofizë-gjëndër mbiveshkore (HPA), i cili reagon ndaj nxitësit duke lëshuar norepinefrinë, epinefrinë, ketokolaminë dhe glukokortikosteroide. Epinefrina njihet edhe si rritës i frekuencës kardiake, të presionit të gjakut dhe të ngopjes me oksigjen.

Por, tensioni dhe frekuenca kardiake të lidhura me adrenalinën dhe ankthin mendor ndërlikojnë bashkëpunimin e pacientit me dentistin. Kështu, vështirësitë dhe kohëzgjatja e procedurës stomatologjike mund të ndikohen negativisht.

Qasja standarde ndaj DA-së është orientimi i pacientit në tejkalimin e ankthit dhe frikës me metoda jo farmakologjike, në vend të atyre farmakologjike. Ndër metodat jo farmakologjike mund të përmendim dëgjimin e muzikës, realitetin virtual, hipnozën, etj.

Te teknikat jo farmakologjike futet edhe ekspozimi ndaj dritës jeshile, përmes syzeve me dioda që emetojnë dritën jeshile. Teorikisht, ngjyrat mund të modelojnë qelizat ganglionale të retinës fotosensitive në thelb (IPRGC) dhe sipas disa studimeve sugjerohet se ngjyra jeshile mund të reduktojë ankthin, ndërsa e kuqja mund të shkaktojë çrregullime cerebrale.

Tipologjia e kërkimit dhe metoda e analizës
Në një studim të randomizuar në grupe paralele, autorët kanë analizuar efikasitetin e mbajtjes së syzeve me lente jeshile për reduktimin e ankthit dentar, presionin e gjakut, frekuencën kardiake dhe perceptimin e dhimbjes ndër-operatore te pacientët që i nënshtroheshin për herë të parë ndërhyrjes kirurgjikale të heqjes së molarit të tretë.

Ankthi dentar te pacientët u mat duke përdorur një shkallë analogjike vizuale, si dhe përmes të dhënave të listuara në një inventar të gjendjes së ankthit për qëllime të matjes fillestare. U regjistruan vlerat e presionit të gjakut, ngopja me oksigjen dhe frekuenca kardiake.

Pacientëve iu vendosën syze me lente transparente ose jeshile, sipas grupit që i përkisnin. Pas 10 minutash, të gjithë parametrat u matën përsëri për fazën para-operatore.

Pacientët i mbajtën syzet me lente jeshile ose transparente, edhe gjatë ndërhyrjes. Pas dhe gjatë ndërhyrjes, pacientëve iu kërkua të vlerësonin shkallën e dhimbjes ndër-operatore me anë të shkallës analogjike vizuale.

Rezultatet
Në studim u përfshinë 128 pacientë. Në bazë të ndryshimit ndërmjet matjeve fillestare dhe atyre para-operatore, autorët vërejtën një ndryshim statistikisht të dukshëm përsa i përket ankthit dhe frekuencës kardiake. Dhimbja ndër-operatore rezultoi ndjeshëm e ndryshme te grupet. Nuk u vërejt asnjë ndryshim i konsiderueshëm në presionin e gjakut dhe në ngopjen me oksigjen.

Përfundimet
Nga të dhënat e këtij studimi, mund të themi se pacientët anksiozë mund të vendosin syze me lente jeshile, të cilat janë ekonomike dhe të lehta për t'u vendosur, për 10 minuta para një ndërhyrjeje kirurgjikale për të reduktuar ankthin dhe frekuencën kardiake. Gjithashtu, vendosja e këtyre syzeve gjatë procedurës kirurgjikale mund të reduktojë edhe perceptimin e dhimbjes ndër-operatore.

Ndërlikimet klinike
Duke përdorur syzet me lente jeshile përgjatë procedurës kirurgjikale, ankthi dhe dhimbja ekzistuese mund të reduktohen dhe trajtimi mund të kryhet më lehtë nga dentisti dhe të ndiqet më me qetësi nga pacienti.