Prevalenca e periodontitit apikal te pacientët me sëmundje autoimune

Periodontiti apikal (AP) është një proces inflamator që ndodh në indet periradikulare të dhëmbëve, si rezultat i një ndryshimi të ekuilibrit dinamik midis patogjenëve endodontikë dhe mekanizmit mbrojtës të bujtësit. Ky ndryshim mund të çojë në resorbim kockor dhe dëmtim të indit periradikular.

Çrregullimet autoimune (AD) janë një grup sëmundjesh që kanë manifestime klinike të ndryshueshme, por ndajnë një përgjigje imune autoreaktive si një etiologji e zakonshme.

Sëmundjet autoimune përfshijnë kolitin ulceroz-UC dhe sëmundjen e Crohn-CD (në traktin gastrointestinal), artritin reumatoid-RA (një inflamacion kronik i kyçeve që shkakton dhimbje, ënjtje dhe dëmtim të kyçeve), psoriaza-Ps që është një gjendje inflamatore kronike që prek kryesisht lekura.

Trajtimi standard aktual për çrregullimet autoimune janë barnat konvencionale antireumatike (cDAMRDs), të cilat përfshijnë metotreksatin dhe sulfasalazinë si trajtim të linjës së parë.

Për rastet që nuk i përgjigjen terapisë konvencionale antireumatike (cDMARDs), ofrohet trajtim shtesë me medikamente biologjike antireumatike (bDMARDs), të cilat shpesh drejtohen në një objektiv të veçantë të procesit inflamator imunologjik, siç janë citokinat (TNF-α, IL- 1 dhe IL-6), aktivizuesi i receptorit të ligandit të faktorit bërthamor kappa-B (RANKL), receptorët e qelizave T ose B. Qëllimi i tyre është të ulin ose bllokojnë aktivitetin e këtyre objektivave (Diamond et al., 2011). TNF-a është molekula e shënjestruar më shpesh nga këto barna të reja.

Hulumtimet e publikuara kohët e fundit kanë sugjeruar që barnat bDAMRD mund të ndikojnë në përparimin e AP-së (Cotti et al., 2018; Piras et al., 2017).

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një studim klinik, të botuar në "International Endodontic Journal", autorët kanë krahasuan prevalencën e periodontitit apikal (AP) te pacientët me sëmundje autoimune (AD) (sëmundja inflamatore intestinale-IBD, artriti reumatoid-RA dhe psoriaza Ps) me prevalencën e AP-së te subjektet pa AD.

Prevalencat e AP-së u krahasuan gjithashtu te pacientët me çrregullime autoimune që merrnin barna biologjike, barna konvencionale ose nuk merrnin asnjë medikament.

U studiuan tetëdhjetë e nëntë pacientë (2145 dhëmbë) me AD. Në grupin e kontrollit morën pjesë 89 pacientë (2329 dhëmbë) pa sëmundje sistemike.

Për të përcaktuar gjendjen periapikale të dhëmbëve u përdor tomografia e plotë panoramike dentare. Variablat e mëtejshëm të hulumtuar ishin karakteristikat socio-demografike të pacientëve, barnat e marra nga pacientët me AD, dhëmbët e prishur, dhëmbët e humbur dhe të mbushur (indeksi DMFT).

Për të vlerësuar korrelacionin midis AD-së dhe AP-së u përdorën testi chi-square dhe analiza e regresionit logjistik. Vlerat P më pak se 0.05 u konsideruan statistikisht të rëndësishme.

Rezultatet

Prevalenca e AP-së ishte 89,9% te pacientët me AD dhe 74,2% te subjektet e grupit të kontrollit (raporti i mundësive [OR]=3,75, p=0,015). Rezultati i DMFT ishte dukshëm më i lartë në grupin AD (p=004). Pacientët me AR kishin rrezik më të lartë për të zhvilluar AP, ndërsa ata me IBD kishin rrezik më të ulët.

Analiza e regresionit logjistik të shumëfishtë binar tregoi se dhëmbët e pacientëve me AD që nuk merrnin mjekim ose merrnin barna biologjike antireumatike (bDMARDs) kishin një rrezik më të lartë për të zhvilluar AP sesa ata të grupit të kontrollit (OR=1.42 dhe OR =2.03, respektivisht; p=0,010).

Dhëmbët e pacientëve që merrnin barna konvencionale antireumatike (cDMARDs) u rezultuan se ishin më pak të prirur ndaj periodontitit apikal sesa ata të pacientëve që merrnin barna biologjike antireumatike bDMARD.

Konkluzionet

Nga të dhënat e këtij studimi, të cilat duhen vërtetuar edhe në punime të tjera të ngjashme, mund të konkludohet se pacientët me AD, të trajtuar ose jo me medikamente biologjike, shfaqin një prevalencë më të lartë të AP-së krahasuar me subjektet e shëndetshëm të grupit të kontrollit.

Indeksi DMFT rezultoi të ishte më i lartë te pacientët me AD krahasuar me grupin e kontrollit dhe mund të konsiderohet një parashikues i rëndësishëm i prevalencës së AP-së.

Për më shumë informacion:

• Cotti E, Mezzena S, Schirru E, Ottonello O, Mura M et al. Healing of apical periodontitis in patients with inflammatory bowel diseases and under anti-tumor necrosis factor alpha therapy. J Endod 2018;44(12):1777-82.
• Piras V, Usai P, Mezzena S, Susnik M, Ideo F et al. Prevalence of apical periodontitis in patients with inflammatory bowel diseases: a retrospective clinical study. J Endod 2017;43(3):389-94.
• Marwa Allihaibi, Sadia Ambreen Niazi, Samira Farzadi, Rupert Austin, Francesca Ideo, Elisabetta Cotti, Francesco Mannocci. Prevalence of apical periodontitis in patients with autoimmune diseases: a case-control study. Int Endod J maggio 2023;56:573-83.