Shëndeti oral dhe shëndeti mendor. Lidhja që ekziston midis tyre

Shëndeti mendor ka qenë prej kohësh një burim konfuzioni për studiuesit dhe mjekët, dhe kjo është kryesisht për shkak të mungesës së të kuptuarit në lidhje me faktorët shkaktarë të çrregullimeve neurofiziologjike dhe psikiatrike, të cilat mund të jenë fiziologjike, gjenetike, sociale dhe mjedisore.

Zbulimet e fundit kanë treguar se shëndeti i trurit është më i lidhur me shëndetin sistemik sesa mendohej më parë. Për shembull, komunitetet mikrobike brenda trupit (mikrobiota) mund të luajnë një rol kyç në sëmundjet jo të transmetueshme, të tilla si obeziteti dhe diabeti, dhe të ndikojnë në shëndetin mendor dhe atë neurologjik.

Kërkimet e deritanishme janë përqendruar kryesisht në traktin gastrointestinal, i cili përmban shumicën e mikrobiotës së lidhur me organizmin e njeriut, si në numër ashtu edhe në diversitet të specieve, kështu që rezultatet primare në kontekstin e ndërveprimeve mikrob-tru u morën nëpërmjet Gut-Brain-Axis (GBA).

GBA-ja i referohet ndërveprimeve dhe proceseve komplekse të dy drejtimeve të përdorura nga mikrobioma intestinale dhe truri për të komunikuar me njëri-tjetrin.

Për shkak se bakteret zotërojnë receptorë hormonalë dhe kryejnë dhe përdorin ndjesinë e kuorumit, ato mund të ndjejnë dhe prodhojnë molekula autoinduktuese (AI) që funksionojnë brenda baktereve në mënyrë të ngjashme me hormonet në bujtës duke rregulluar rritjen bakteriale, lëvizshmërinë dhe funksionet e virulencës.

Zgavra e gojës është fillimi i sistemit të tretjes dhe është pika kryesore e hyrjes së mikrobeve dhe jo mikrobeve në trup.

Rezultatet e disa studimeve të literaturës kanë treguar se mikrobiota orale është e përfshirë drejtpërdrejt në çrregullimet neuropsikiatrike të NPD-së.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës

Në një përmbledhje të botuar në "Front Psychiatry", autorët kanë shqyrtuar studimet e fundit që të cilët kanë hetuar mekanizmat e drejtpërdrejtë shkakësorë me të cilët mikrobiota orale kontribuon në zhvillimin dhe përparimin e sëmundjeve mendore.

Bazuar në këto studime, autorët propozojnë një bazë teorike për një bosht oral mikrobiotë-tru (OMBA):
ngarkesa mikrobike dhe largimi i metabolitëve;

neuroinflamacioni;
sinjalizimi SNC;
përgjigja ndaj neurohormoneve.

Zbatimi i këtij kuadri OMBA mund të ndihmojë në lidhjen e disbiozës mikrobike me përparimin dhe rezultatin e çrregullimeve neuropsikiatrike të NPD-së.

Kjo është konfirmuar nga hulumtimi paraprak që do të prezantohet në Konferencën Ndërkombëtare të Strokeve të Shoqatës Amerikane të Strokeve në 2023. Midis 2014 dhe 2021, studiuesit në këtë studim paraprak kanë analizuar lidhjen e mundshme midis shëndetit oral dhe atij cerebral në afërsisht 40,000 të rritur (46% burra, mosha mesatare 57), pa histori iktusi, të regjistruar në Biobank në Mbretërinë e Bashkuar.

Pjesëmarrësit u ekzaminuan për 105 variante gjenetike të njohura për predispozimin e njerëzve ndaj kariesit, edentulizmit dhe mungesës së dhëmbëve dhe u vlerësua lidhja midis peshës së këtyre faktorëve të rrezikut gjenetik për shëndetin e dobët oral dhe atë cerebral.

Shenjat e shëndetit të dobët cerebral u ekzaminuan përmes imazheve MRI të trurit të pjesëmarrësve:

hiperintensiteti i lëndës së bardhë, i përcaktuar si dëmtim i akumuluar në lëndën e bardhë të trurit, i cili mund të dëmtojë kujtesën, ekuilibrin dhe lëvizshmërinë;
dëmtimi mikrostrukturor, që është shkalla e ndryshimit të arkitekturës së mirë të trurit në krahasim me imazhet nga një skanim normal i trurit të një të rrituri të shëndetshëm të së njëjtës moshë.

Rezultatet e këtij hulumtimi paraprak treguan se njerëzit që ishin gjenetikisht të prirur ndaj kariesit, ishin pa dhëmbë ose kishin nevojë për proteza, kishin një ngarkesë më të lartë të sëmundjes cerebrovaskulare të heshtur, me një rritje prej 24% në sasinë e hiperintensitetit të lëndës së bardhë, e dukshme në imazhet MRI.

Subjektet me shëndet përgjithësisht të dobët oral kishin më shumë dëmtime në arkitekturën e mirë të trurit, e përfaqësuar nga një ndryshim 43% në rezultatet e dëmtimit mikrostrukturor të dukshëm në skanimet MRI.

Konkluzionet

Nga të dhënat e studimeve të fundit në këtë drejtim, të cilat duhet të vërtetohen në punime dhe rishikime të tjera të ngjashme, mund të arrihet në përfundimin se shëndeti i dobët oral mund të shkaktojë rënie të shëndetit cerebral; prandaj, dentisti duhet t'u shpjegojë pacientëve të tij që të kujdesen më mirë për higjienën e tyre orale, sepse ajo sjell implikime edhe përtej gojës.

Megjithatë, duhet të mblidhen më shumë prova, në mënyrë ideale përmes sprovave klinike, për të konfirmuar se përmirësimi i shëndetit oral në popullatë do të çojë në përfitime për shëndetin cerebral.

Implikimet klinike

Mikrobiota orale ndoshta luan një rol kyç në zhvillimin, përparimin dhe simptomat e NPD-së sipas OMBA-së.
Prandaj është e mundur të krijohen zgjidhje dhe të zbatohen politika që synojnë më shumë parandalimin e sëmundjeve orale për të parandaluar gjithashtu çrregullimet neusopsikiatrike të lidhura me NPD-në.

Për më shumë informacion:

Grace B. Bowland, Laura S. Weyrich. The oral-microbiome-brain axis and neuropsychiatric disorders: an anthropological perspective. Front Psychiatry 2022 Mar 30;13:810008