Studimi krahasues mbi lëshimin e monomereve të mbetur të pa polimerizuar: restaurime indirekte VS restaurime direkte

Nga Lara Figini

Pavarësisht se materialet kompozitë kanë shumë avantazhe (ndërmjet të cilave edhe polimerizimi, adezioni i mirë në indin dentar, manipulimi i lehtë, lehtësia e riparimit, veti të mira mekanike, përveç estetikës optimale) nuk mund të anashkalohen disa disavantazhe.
Një nga disavantazhet më të rëndësishëm në klinikë është që kompoziti direkt nuk do arrijnë asnjëherë të polimerizohet plotësisht, veprim ky që përkthehet në lëshimin e monomereve të mbetura në zgavrën orale. Këto monomere të mbetura të pa polimerizuara në zgavrën orale kanë potencialin që të provokojnë reaksione alergjike, në shumicën e rasteve për shkak të hiperndjeshmërisë së vonuar intraorale nëpërmjet qelizave T (tipi IV) dhe më rrallë, për shkak të hiperndjeshmërisë së menjëhershme nga IgE (tipi I).
Një alternativë e vlefshme për restaurimet direkte në kompozitë janë restaurimet indirekte të prodhuara nëpërmjet projektimit dhe prodhimit të drejtuar nga kompjuteri (CAD/CAM). Duke qenë se restaurimet dentare indirekte të prodhuara nëpërmjet CAD/CAM janë relativisht të reja, në praktikën stomatologjike të përditshme do të ishte mirë të njihet nëse ofrojnë edhe biokompaktibilitet më të madh në krahasim me kompozitat direkte, duke krahasuar lëshimin e monomerit të pa polimerizuar ndërmjet restaurimeve indirekte të prodhuar nëpërmjet CAD/CAM (kompozitë, qeramikë dhe hibride).

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës
Në një studim krahasues, të publikuar në Dental Materials në tetor 2020, autorët kanë krahasuar lëshimin e monomerit ndërmjet restaurimeve direkte në kompozitë dhe restaurimeve indirekte të prodhuara me CAD/CAM (kompozitë, qeramikë, hibride). Për këtë punim ka shkruar edhe prof. Massimo Gagliani.
Janë përgatitur restaurime me përmasa identike me tre materiale indirekte (Cerasmart, Vitablocs Mark II e Vita Enamic) dhe me një material kompozitë direkt (Clearfil AP-X). Për çdo tip materiali janë realizuar tetë restaurime, të cementuar në kampione dhëmbësh dhe të zhytur në 2,5 mL tretës ujor.
Për çdo material indirekt janë realizuar tre restaurime të pacementuara për të krahasuar lëshimin e monomerit në krahasim me punimet indirekte të cementuara. Monomeret e lëshuar janë kuantifikuar duke përdorur spektrometrinë e masës tandem-kromatografike likide me performanca shumë të larta.

Rezultate
Te kampionet janë zbuluar monomeret e mëposhtme të holluara:
- TEGDMA,
- UDMA
- BisGMA.
Për të tre monomeret e zbuluar, eluimi më i madh është gjetur te kampionet e Clearfil AP-X.
TEGDMA dhe BisGMA të holluar janë zbuluar vetëm te kampionet e Clearfil AP-X dhe te të gjithë kampionet indirekte të cementuara, por jo te kampionet indirekte të pacementuara, duke sugjeruar që monomeret e holluar të mbetur të kampioneve të cementuara vijnë kryesisht nga cementi. Nuk është gjetur ndonjë diferencë e rëndësishme në eluimin kumulativ të UDMA ndërmjet kampioneve të cementuar dhe kampioneve të kontrollit të pacementuar për Cerasmart dhe Vita Enamic.
Përsa i përket restaurimeve indirekte të cementuara, TEGDMA, UDMA dhe Bis-GMA të holluar janë zbuluar në pothuajse të gjithë kampionet, megjithatë në sasi më të vogël sesa restaurimet direkte në kompozitë me Clearfil AP-X. Lëshimi kumulativ i UDMA të papolimerizuar nga Clearfil AP-X ka qenë në mënyrë të konsiderueshme më i lartë në krahasim me restaurimet indirekte. Për BisGMA, lëshimi kumulativ nga Clearfil AP-X ka qenë në mënyrë të konsiderueshme më i lartë në krahasim me Cerasmart dhe Vitablocs Mark II. Lëshimi për 24 orë i UDMA dhe BisGMA nga restaurimi direkt në kompozitë (Clearfil AP-X) ka qenë mesatar, respektivisht, shtatë dhe tetë herë më i lartë se ai i restaurimeve indirekte.

Konkluzione
Nga të dhënat e këtij studimi, që duhet të konfirmohen me punime të tjera analoge, mund të dalim në përfundimin se restaurimet indirekte lëshojnë sasi shumë më të vogla të monomereve të mbetura në krahasim me restaurimet direkte dhe që monomeret e pa polimerizuara të mbetura të lëshuara nga restaurimet indirekte të cementuara vijnë kryesisht nga materiali kompozitë që është përdorur për cementim.

Implikime klinike
Mjekut i është rekomanduar që të realizojë restaurime indirekte në vend të restaurimeve të mëdha direkte, kur është e mundur dhe të sigurojë një përshtatshmëri optimale të restaurimit indirekt në mënyrë që të mund të përdoret një shtresë cementi sa më e hollë të jetë e mundur për të limituar ekspozimin e zgavrës orale të pacientit ndaj monomereve të mbetura të pa polimerizuara.

Për më shumë informacione:
Putzeys E, Vercruyssen C, Duca RC, Saha PS, Godderis L, Vanoirbeek J, Peumans M, Van Meerbeek B, Van Landuyt KL. Monomer release from direct and indirect adhesive restorations: a comparative in vitro study. Dent Mater 2020 Oct;36(10):1275-81.

Përktheu: Valbona Spahia