Prevalenca dhe shkalla e rëndë e kariesit në raport me kushtet socio-ekonomike

Të dhënat e një studimi italian te fëmijët 12 vjeç të publikuar në Scientific Report: kushtet socio-ekonomike dhe familjare ndikojnë në shëndetin oral

Nga Lara Figini

Edhe pse në vende të ndryshme evropiane dhe amerikane është përshkruar një zvogëlim i kariesit, pesha globale e lezioneve karioze të patrajtuara të sinjalizuara në 187 vende nga viti 1990 deri në vitin 2010, e bën kariesin një problem shëndetësor që ende ka nevojë për zgjidhje. Në Itali për fat të keq janë kryer pak hetime epidemiologjike që tregojnë prevalencën e kariesit, të ngjashëm me atë që është shënuar në vendet e tjera perëndimore, ku ndryshe nga Italia kanë pasur programe për parandalimin e kariesit në nivel kombëtar që janë kryer dhe po vazhdojnë të kryhen edhe në ditët sotme. Kushtet socio-ekonomike dhe familjare duket se influencojnë në shëndetin oral dhe në fillimin e kariesit, si konsumimi i sheqerit dhe përdorimi i fluorit, zakonet e higjienës orale dhe zakoni për t'ju nënshtruar rregullisht vizitave të kontrolleve stomatologjike.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës
Në një studim italian të publikuar në Scientific Report në 2020, të kryer nga profesorët Guglielmo Campus, Fabio Cocco, Laura Strohmenger dhe Maria Grazia Cagetti, ka hetuar kushtet e shëndetit oral te fëmijët në Itali, duke theksuar prevalencën dhe shkallën e rëndë të kariesit te fëmijët 12 vjeç dhe duke përshkruar kariesin në raport me kushtet socio-ekonomike, qoftë në nivel idividual qoftë në nivel makroekonomik. Fëmijët janë rekrutuar duke ndjekur një procedurë kampionimi grupor me shumë stade, duke mbuluar të gjitha seksionet e vendit, siç sugjerohet nga Instituti Kombëtar Italian i Statistikave (Veri-Perëndim, Veri-Lindje, Qendër, Italia e Jugut dhe ishujt). Janë seleksionuar qytetet në secilin seksion dhe klasat e gjimnazeve të çdo qyteti. Fëmijët janë rekrutuar në shkolla duke përdorur kampionimin sistematik grupor: çdo klasë është identifikuar si një grup dhe është plotësuar një listë për klasat. Numri i individëve ka qenë pothuajse i njëjtë për secilën nga klasat (n = 20 individë). Në total, janë rekrutuar 7.660 fëmijë dhe janë ekzaminuar 7.064, 3.459 meshkuj dhe 3.605 femra; 596 (7,78% e kampionit të rekrutuar) janë përjashtuar: 414 fëmijë nuk kishin lejen e firmosur nga prindërit dhe 182 nuk ishin të pranishëm në klasë në momentin e ekzaminimit. Janë regjistraur kodet me dy shifra që lidheshin me ICDAS (International Caries Detection and Assessment System) për çdo dhëmb dhe pikët e gjakrrjedhjes gingivale. Për më tepër janë regjistruar:
- produkti kombëtar bruto (PNL) për frymë;
- indeksi i Gini;
- norma e papunësisë në çdo seksion italian;
- kushtet e punës;
- zakoni i duhanpirjes;
- background - i etnik.

Rezultate
Asnjë diferencë statistikisht e rëndësishme rreth fëmijëve pa karies nuk është observuar ndërmjet seksioneve të ndryshme italiane, ndërsa ka pasur diferenca statistikisht të rëndësishme në përqindjen e fëmijëve të prekur nga lezionet karioze të thella që janë parë ndërmjet fëmijëve që jetojnë në Jug dhe fëmijëve që jetojnë në seksionet e Veriut (Perëndim/Lindje) dhe në Italinë Qendrore (p <0,01).
Edhe përqindjet e fëmijëve me dhëmbë të mbushur kanë rezultuar statistikisht të ndryshme në mënyrë të konsiderueshme ndërmjet seksioneve të ndryshme, më të larta në Veri sesa në Jug dhe në Ishuj (p <0,01). Pothuajse një e katërtra e pjesëmarrësve (24,25%) ka shfaqur gjakrrjedhje gjatë sondimit dhe ka rezultuar statistikisht e lidhur me zonat e ndryshme gjeografike, 43,24% në Italinë Jugore në krahasim me 32,16% në Veri-Perëndim (p <0,01). PNL për frymë, indeksi i Gini dhe norma e papunësisë kanë rezultuar të lidhura ngushtë me pikësimin ICDAS dhe me dhëmbët e mbushur.
Shëndeti oral i fëmijëve ka rezultuar më i mirë te familjet me edukim të lartë dhe nivel të lartë socio-ekonomik.

Konkluzione
Nga të dhënat e këtij studimi mund të dalim në përfundimin se ka diferenca të rëndësishme në vlerat e pikësimit ICDAS ndërmjet fëlijëve që vijnë nga kontekste socio-ekononike të ndryshme.

Implikime klinike
Në Itali duhet të bëhen më shumë përpjekje për të përmirësuar ndërgjegjësimin dhe dijet në lidhje me shëndetin oral, për të zbatuar programet e parandalimit dhe aksesin ndaj shërbimeve stomatologjike sidomos në Jug ku sëmundja mbetet e pazgjidhur.

Për më shumë informacione:
Caries severity and socioeconomic inequalities in a nationwide setting: data from the Italian National pathfinder in 12years children Guglielmo Campus, Fabio Cocco, Laura Strohmenger & Maria Grazia Cagetti. Scientific Reports | (2020) 10:15622

Përktheu: Valbona Spahia