A mund të jesh shumë i moshuar për të vendosur një implant dentar?

Një përditësim mbi plakjen dhe plasticitetin e sistemit sensiorial-motorik oro-facial

Nga Lara Figini

Duke marrë në konsideratë një rritje të pritshmërisë për jetën, pas përmirësimeve të teknologjive shëndetësore dhe atyre nga trajtimet e shëndetit publik, në dekadat e ardhshme është parashikuar prania e një përqindjeje më të madhe të personave të moshuar në të gjithë botën.

Për shkak të ndryshimeve strukturore dhe funksionale në indet periferike dhe në tru, plakja është e lidhur normalisht me modifikimet e një serie funksionesh, ndërmjet të cilave njohja, kujtesa dhe sjelljet sensoriale si ecja apo mastikacioni. Nuk duhet anashkaluar fakti i frustrimit të personave të moshuar që jetojnë me vështirësi në lëvizjet e përditshme apo që nuk janë në gjendje të përtypen, të kafshojnë apo të gëlltiten me të njëjtën shpejtësi si në moshë të re.

Në funksionet sensoriale-motorike oro-faciale, si mastikacioni dhe kafshimi, humbja e dhëmbëve mund të jetë një faktor që dëmton këto funksione të rëndësishme dhe influencon shumë në cilësinë e jetës së individit.

Një nga objektivat kryesore të rehabilitimit oral është rivendosja e funksioneve sensoriale dhe motorike si mastikacioni, kafshimi, gëlltitja dhe e folura që mund të dëmtohen nga humbja e dhëmbëve, nga prania e dhimbjes, nga një sëmundje sistemike, etj.

Tipologjia e kërkimit dhe modaliteti i analizës
Në një rishikim të fundit, të publikuar në Journal of Oral Rehabilitation në tetor 2019, autorët përballen me problematikën e plakjes së sistemit gnatologjik, që lidhet edhe me humbjen e elementëve dentarë dhe tematikën nëse mund të jetë zgjidhje implantologjia për një pacient të moshuar.

Në këtë rishikim theksohen mbi të gjitha karakteristikat dhe funksionet bazë të sistemit sensorial-motorik oro-facial, duke përmendur komponentët e tij periferikë dhe qendrorë (truri).

Ky artikull paraqet një bazë për të marrë në konsideratë sesi funksionet sensoriale-motorike që përfshijnë muskujt skeletikë në regjionin oro-facial, varen dhe mund të influencohen nga truri dhe nga input-et e tij sensorialë, nga receptorët oralë që përfshihen në indet periodontale.

Rezultate
Nga ky rishikim është nxjerrë një rol i rëndësishëm që zhvillohet nga input-et sensorialë oro-facialë që vijnë nga receptorët sensorialë periodontalë. Këta input-e ofrojnë informacione të feedforward dhe feedback që përdoren nga truri për fillimin dhe kontrollin e funksioneve sensoriale-motorike. Korteksi sensorial-motorik oro-facial ka një rol thelbësor në fillimin dhe kontrollin e këtyre funksioneve.

Është evidentuar aftësia e rëndësishme e trurit dhe e korteksit sensorial-motorik oro-facial kur pësohen ndryshime neuroplastike në lidhje me të mësuarit e aftësive të reja sensoriale-motorike oro-faciale dhe në përshtatjen e ndryshimeve të kavitetit oral.

Neuroplasticiteti kortikal lidhet me përmirësimet e funksionimit sensorial-motorik oro-facial pas zëvendësimit të dhëmbëve të humbur me proteza orale, duke përfshirë implantet. Neuroplasticiteti parashikon përshtatjen e aktiviteteve muskulare të nofullës, buzës dhe gjuhës me protezën e re dhe me lidhjen maksilo-mandibulare në mënyrë që pacienti/pacientja të mund të kafshojë, flasë dhe përtypet në mënyrë efikase.

Ka prova, që ndonjëherë janë kontradiktore, për reduktimet që lidhen me moshën e forcave kafshuese apo të kompromentimit të mastikacionit, gëlltitjes dhe të folurit. Mekanizmat bazë të këtyre ndryshimeve përfshijnë ndryshime degjenerative që lidhen me moshën e muskujve dhe të indeve të tjera oro-faciale, pavarësisht modifikimeve në zona të ndryshme të sistemit nervor qendror që përfshihen në sjelljet sensoriale-motorike oro-faciale dhe funksionet që lidhen me to.

Konkluzione
Nga të dhënat që dalin nga ky rishikim, që duhet të konfirmohen me punime të tjera analoge, mund të dalim në përfundimin se rehabilitimi që inkorporon trajtimet shtesë si paradigmat e trajnimit sensorial-motorik, përveç protezave siç janë implantet, mund të përmirësojë proceset sensoriale-motorike oro-faciale dhe të ndihmojë në ruajtjen ose lehtësimin e rekuperimit dhe funksionit të tyre te personat e moshuar, duke përmirësuar dukshëm cilësinë e jetës së tyre.

Implikime klinike
Një përqindje e konsiderueshme e pacientëve të moshuar mund të mos jenë në moshë shumë të madhe për të përfituar nga implantet dentare, edhe pse ky rishikim ka theksuar një sërë faktorësh të mundshëm konfondues dhe diferenca ndërmjet individëve që mund të merren në konsideratë.

Prandaj, pacientët e moshuar mund të përfaqësojnë një sfidë të veçantë për stomatologët që duhet të garantojnë një rehabilitim të përshtatshëm për problemet e tyre të shëndetit oral.

Për më tepër:
Sessle BJ. Can you be too old for oral implants? An update on ageing and plasticity in the oro-facial sensorimotor system. J Oral Rehabil 2019 Oct;46(10):936-51.

Përktheu: Valbona Spahia