"Miqtë" dhe "armiqtë" e ëmbël

Nga Redaksia e Odontoiatria33.it

Jo të gjithë ëmbëlsuesit janë shkak i kariesit në të njëjtën masë dhe madje ndonjëri nga këta nuk e provokon aspak: ëmbëlsuesit artificialë dhe disa alkoole nuk kanë asnjë lidhje me bakteret që shkaktojnë zhvillimin e lezioneve karioze.
Me ndihmën e ekspertëve përkatës, Harvard Health Letter, konkretisht publikimi mbi shëndetin i Harvard Medical School në Boston (USA), ka afirmuar ndryshimet midis ëmbëlsuesve më të përhapur në treg në lidhje edhe me shëndeti oral. Një nga ëmbëlsuesit me të cilët dhëmbët janë më shpesh në kontakt është shurupi i misrit me përmbajtje të lartë fruktoze. Pavarësisht mungesës së "famës" është një prej ëmbëlsuesve të përdorur në Europë dhe midis më të përdorurve në Shtetet e Bashkuara, ku është akuzuar se është ndër shkaqet e rritjes së rasteve të obezitetit në 20 vitet e fundit pasi zakonisht përdoret në produktet e konsumit të gjerë, pra në pijet e ëmbla me shishe apo me kanoçe. Shurupi i misrit ka një përmbajtje të lartë fruktoze (Hfcs, high fructose corn syrup) është një substancë me përbërje të njëjtë me atë të mjaltit, shumë i përdorur nga shtëpitë prodhuese të pijeve pasi është i ëmbël si sakaroza por më ekonomik. Nëse nuk kombinohet me një higjienë korrekte orale dhe me veprime parandaluese si përdorimi i pastave me fluor mund të shkaktojë karies. Ëmbëlsuesit artificialë marrin karakteristikat e të qënit shumë kalorikë dhe nuk provokojnë karies. Aspartami, acesulfame K dhe sakarina nuk janë të përbëra nga karbohidrate dhe kështu bakteret si Streptococcus mutans ose Lactobacillus nuk mund të fermentohen për të prodhuar acide, prandaj nuk kanë asnjë marrëdhënie me formimin e lezioneve karioze.

Së fundi ka substanca ëmbëlsuese që jo vetëm kanë dëshmuar se nuk provokojnë karies por bëjnë dhe që studiuesit të diskutojnë pasi mund të kenë madje dhe një rol parandalues. Bëhet fjalë për alkoole si ksilitoli dhe sorbitoli, substanca më afër sakarozës dhe fruktozës në strukturë në vend të ëmbëlsuesve artificialë, por më pak kalorike pasi nuk përthithen plotësisht në traktin tretës. Ksilitoli është gjerësisht i përdorur për të prodhuar pastat e dhëmbëve, çamçakëzët dhe shurupet për kollën. Më shumë se sorbitoli ka bërë që të shpresojmë se ka dhe një veprim parandalues për sa i përket lezioneve karioze por studimet që kanë kontradikta mbi këtë argument janë të shumtë dhe ekspertët kërkojnë akoma një përgjigje të qartë rreth kësaj teme.

Përktheu: Erjola Taga