Hiperndjeshmëria dentinale: si ta trajtojmë? Rezultatet e një rishikimi sistematik

nga Figini Lara

Hiperndjeshmëria dentinale (Dentin Hypersensitivity) është një simptomë që shpesh pacientët e raportojnë te dentisti. Shfaqet më shpesh gjatë vakteve, gjatë pirjes apo gjatë larjes së dhëmbëve dhe karakterizohet nga një dhimbje akute por që zgjat pak, zakonisht në përgjigje të stimujve termikë, osmotikë apo kimikë ose prekjes, që nuk i atribuohen asnjë patologjie tjetër dentare.

Një studim i kohëve të fundit ka vërejtur një prevalencë të DH deri në 25%, me incidencë më të madhe në dhëmbët premolar (39,4%) dhe te femrat në moshë të mesme (50-59 vjeç) (Liang et al., 2017).

Studimet fiziologjike dhe morfologjike kanë dëshmuar se DH në lezionet cervikale jo karioze është shkaktuar nga ekspozimi i tubulave dentinale që ndodh për shkak të tre faktorëve të ndryshëm: abrazionit, erozionit dhe abfraksionit (Kopycka-Kedzierawski et al., 2004). Megjithëse janë propozuar mekanizma të panumërt për të shpjeguar fenomenin e hiperndjeshmërisë dentinale, aktualisht teoria hidrodinamike është ajo e cila është përqafuar më së shumti. Sipas kësaj teorie stimujt fizikë promovojnë lëvizjen e fluidit në brendësi të tubulave dentinale; kjo çon në kontraktimin apo në uljen e tensionit të proceseve odontoblastike duke stimuluar fibrat nervore të pranishme në ndërfaqen dentinë-pulpë.

Si studimet më të vjetra, si ato të kohëve të fundit, kanë treguar se në prani të hiperndjeshmërisë dentinale regjistrohet deri në 8 herë më i madh ekspozimi i tubulave dentinale në krahasim me atë të evidentueshëm në dentinën e pandjeshme (Brännström, Astron, 1972; Vano et al., 2017).

DH mund të trajtohet në dy mënyra:

• me trajtime në kushtet e shtëpisë
• me trajtime profesionale në klinikë

Vetëm trajtimi në kushtet e shtëpisë është konsideruar forma e parë e ndërhyrjes për DH dhe nëse nuk do të prodhonte rezultate të kënaqshme, këshillohet trajtimi profesional. Në një rishikim sistematik të kohëve të fundit të publikuar në Cilical Oral Investigations, mars 2018 ballafaqohet efikasiteti i trajtimeve që ulin ndjeshmërinë në kushtet e shtëpisë dhe i atyre profesionale.

Autorët kanë kryer një kërkim bibliografik botëror pa kufizime në data apo gjuhë duke përdorur data bazat e mëdha elektronike deri në mars 2017, sipas një search strategy të përcaktuar më parë. Kriteret e pranueshmërisë përfshinin studime klinike të randomizuara (RCT) që krahasonin efikasitetin e agjentëve të ndryshëm për trajtimin e hiperndjeshmërisë dentinale dhe që të bazoheshin në përftimin e okluzionit të tubulave dentinale nëpërmjet produkteve kimike mbi përftimin e një okluzioni fizik, ulja e ndjeshmërisë nervore ose fotobiomodulimi (terapia e dritës me nivel të ulët).
25 RCT (16 paralele, 9 split-mouth), publikuar nga viti 1992 deri në vitin 2016, janë përfshirë në rishikim. Rezultatet e meta-analizës së këtij rishikimi kanë treguar se grupet e trajtuara në mënyrë profesionale me okluzion kimik, fizik, të tubulave dentinale dhe fotobiomodulimit kanë garantuar efekte më të mëdha të uljes së ndjeshmërisë statistikisht domethënëse në krahasim me placebon me respektivisht p <0,00001, p <0,00001 e p = 0,02.

Për trajtimet në kushtet e shtëpisë, rezultatet e meta-analizës kanë treguar se vetëm në nëngrupet e trajtuara me okluzion kimik të tubulave dentinale dhe të fotobiomodulimit është regjistruar një diferencë domethënëse nga ana statistikore në krahasim me placebon respektivisht me p <0,00001 e p = 0,03. Nga të dhënat e këtij rishikimi mund të përfundojmë se ulja e ndjeshmërisë përftohet me trajtime profesionale të kryera në klinikë, qofshin këto të rendit kimik, fizik apo të fotobiomodulimit, Për trajtimet në kushtet e shtëpisë vetëm ulja e ndjeshmërisë e përftuar nëpërmjet okluzionit kimik të tubulave dentinale dhe fotobiomodulimit ka treguar një efikasitet më të madh dhe domethënës nga ana statistikore në krahasim me placebon.

Nga ky rishikim mund të vihen re kufizime që kanë të bëjnë kryesisht me periudhat e follow-up-it, të studimeve të përfshira që janë pothuajse të shkurtër (më i gjati është prej 12 muajsh, 3 studime kanë një follow-up prej 7 ditësh, ndërsa pjesa më e madhe prej pak javësh) dhe përjashtimi i studimeve që kanë përdorur metoda të ndryshme nga stimulimi me ajër të kompresuar për të vlerësuar DH, duke çuar në humbjen e informacioneve potencialisht të dobishme.

Për më tepër:
• Liang X, Wei Z, Hu D, Ruan J. Prevalence of dentin hypersensitivity among the residents of Xi'an city, China. Acta Odontol Sacand 2017;75(6):387-93.
• Kopycka-Kedzierawski DT, Meyerowitz C, Litaker MS, Heft MW, Tasgaonkar N, Day MR, Porter-Williams A, Gordan VV, Yardic RL, Lawhorn TM, Gilbert GH, National Dental PBRN Collaborative Group. Management of dentin hypersensitivity by practitioners in The National Dental Practice-Based Research Network. J Am Dent Assoc 2017;148:728-36
• Jo G, Simring M, Schreiner S. Attrition, abrasion, corrosion abfraction revisited: a new perspective on tooth surface lesions. J Am Dent Assoc 2004;135:1109-18
• Brännström M, Astron A. The hydrodynamics of the dentin: its possible relationship to dentinal pain. Int Dent J 1972;22(2):219-27
• Vano M, Derchi G, Barone A, Pinna R, Usai P, Covani U. (2017) Reducing dentine hypersensitivity with nano-hydroxyapatite toothpaste: a double-blind randomized controlled trial. Clin Oral Investig 2018;22(1):313-20.
• Moraschini V, da Costa LS, Dos Santos GO. Effectiveness for dentin hypersensitivity treatment of non-carious cervical lesions: a meta-analysis. Clin Oral Investig 2018 Mar;22(2):617-31.

Përktheu: Erjola Taga